در قلمرو سکوت

دیگ بخار به مخزن تحت فشار بسته ایاطلاق می شود که در داخل آن سیالی برای استفاده در خارج از آن گرما میبیند. این گرما توسط احتراق سوخت (جامد، مایع، گاز) یا توسط انرژی هستهای یا برق تولید می شود. دیگ بخار پرفشاربه دیگی اطلاق میشود که بخار آب را در فشاری بالاتر از 15psig تولید نماید. در پایین تراز فشار مذکور دیگ در گروهدیگ بخار کم فشارقرار می گیرد. دیگهای کوچک پرفشار در گروهدیگ های کوچکقرار می گیرند. مطابقبخش یک آیین نامه دیگ و مخازن تحت فشار مربوط به انجمن آمریکاییمهندسین مکانیک یا به طور اختصار ASME دیگ پرفشار کوچک به دیگ پرفشاریاطلاق می شود که از محدوده های زیر تجاوز ننماید: قطر داخلی پوسته 16in , حجم کلی بدون روکش و عایقکاری 5Ft³ , و فشار 100psig .
چنانچه دیگ از هریک از محدوه های مذکور تجاوز نماید، به آندیگنیرومی گویند. مقرارت مربوط به جوشکاری در اینگونه دیگ های کوچکبه سختی دیگ های بزرگ نیست.
دیگ نیرویک دیگ بخار آب یا بخارمی باشد که در بالاتر از فشار 15psig کارکرده و ابعادش از ابعاد دیگکوچک تجاوز نماید. این تعریف شاملدیگ های آب گرم گرمایشییاآب گرم مصرفیکه در فشار بالاتر از 160psig و دمای 250⁰F کار کند، اطلاق می شود.
دیگ آب گرمگرمایشیعبارتست از دیگی که در آن هیچگونه بخار آبی تولید نمی شود،لیکن آبگرم آن به منظور گرمایش در یک مدار به گردش درآمده و مجددا بهدیگ باز می گردد. فشار آب در اینگونه دیگ ها را در نقطه خروجی آن نبایداز 160psig و دمای آن از 250⁰F تجاوز نماید. اینگونه دیگ هارادیگ گرمایشی کم فشارمی نامند، که مطابق بخش 5 آیین نامه دیگهای گرمایشی از آیین نامه ASME ساخته می شوند. چنانچه فشار یا دما، ازاین حدود تجاوز نماید، دیگ باید به مانند دیگ های پرفشار و طبق آییننامه ASME طرح شود.
دیگ آبگرم مصرفیبه دیگی گفته می شود کهبطور کامل پر از آب بوده، و برای استفاده خارجی، آبگرم تولید می نماید. (آبگرم دیگر به دیگ باز نمی گردد) فشار آن از 160psig و دمای آن از 250⁰F تجاوز نمی کند. این نوع دیگ ها را نیز در زمره دیگ کمفشار قرار می دهند و آنها را مطابق بخش چهار (دیگ های گرمایشی) آییننامه ASME می سازند. چنانچه فشار یا دما از این حد تجاوز نماید این دیگها باید مطابق دیگ های پرفشار طراحی شوند.
دیگ استفاده کنندهضایعات حرارتیاز ضایعات حرارتی که محصول فرعی پاره ای از فرآیندهای صنعتی است، از قبیل گازهای داغ ناشی از کوره بلند کارخانه ذوب آهنیا محصولات ناشی از احتراق خروجی از یک توربین گازی، یا محصولات فرعییک فرآیند صنعتی، استفاده می کند. ضایعات حرارتی از روی سطوح تبادلکننده گرما عبور نموده و آبگرم یا بخار آب تولید می شود. برای ساختاین نوع دیگ ها، همان مقررات ساخت آیین نامه ASME استفاده شده برای دیگهای آتش شده بکار بده می شوند. قطعات کمکی و ایمنی مربوط به این دیگ هابطور معمول مطابق آیین قطعات در دیگ های دیگر می باشند.
دیگیکپارچهبه دیگی اطلاق می شود که بطور کامل در کارخانه ساخته وسوار شده باشد. این دیگ دارای انواع لوله آبی و لوله دودی یا چدنی بودهو دستگاه های احتراق، تجهیزات کنترل و ایمنی را نیز به همراه خود دارد. دیگی که در کارخانه ساخته شده و سوار می شود نسبت به دیگ مشابه ای کهدارای همان ظرفیت بخاردهی بوده و در خارج از کارخانه و در محل بهرهبرداری، نصب و سوار می شود، ارزانتر است. گرچه دیگ ساخته و سوار شده درکارخانه به طور معمول حاضر و آماده تحویل نمی باشد، ولی نسبت به دیگیکه در محل بهره برداری ساخته و سوار می شود دارای زمان ساخت و تحویلکمتری است. زمان نصب و راه اندازی آن نیز نسبتا کمتر است. در کل می توان گفت که کار در کارگاه بطور معمول بهتر وقابل رسیدگی بوده و هزینه کمتری دارد. دیگ فوق بحرانیبه دیگی اطلاق می شود که در فشاری بالاتر از فشار بحرانی یعنی 3206.2psig و دمای اشباع 705.4⁰F کار کند. بخار آب و خود آبدارای فشار بحرانی 3206.2psig می باشند. در این فشار، بخار آب، دارایجرم ویژه یکسانی هستند و به معنای این است که بخار، تا حد آب فشرده شدهاست. هنگامی که این مخلوط در بالاتر از دمای اشباع 705.4⁰F دما ببیند، بخار خشک فوق داغ تولید شده کهبرای کار در فشارهای بالا مناسب است. این بخار خشک به ویژه برای بهحرکت درآوردن مولدهای توربینی مناسب است.
دیگ فوق بحرانی به دو نوعیکسرهوباز چرخشیتقسیم می شوند. هر دو نوع در محدودهفوق بحرانی یهنی بالاتر از 3206.2psig و 705.4F کار می کنند. در اینمحدوده خواص مایع و بخار اشباع یکسان است. هیچگونه تغییری در فازمایع-بخار صورت نمی گیرد و از اینرو چیزی بنام سطح آب وجود نداشته و بهاستوانه بخار (steam drum) احتیاجینیست.
دیگ ها را همچنین می توان طبق طبیعت مواد استفاده آنها گروهبندی کرد. گروه بندی رایج عبارت است از: (دیگ ساکن،قابلحمل،لکوموتیوی (ساخت این گونه دیگ ها امروزه متداول نیستودریاییکه به صورت زیر تعریف می شوند: دیگ ساکنبهدیگی اطلاق می شود که بطور همیشگی بر روی زمین نصب شده است.
دیگقابل حملبه دیگی اصلاق می شود که بر روی کامیون، کشتی کوچکرودخانه ای و یا هر نوع وسیله نقلیه نصب می شود. دیگ لکوموتیوی دیگیاست که برای کشیدن وسیله نقلیه بروی ریل راه آهن طرح می شود.
دیگدریاییبه دیگی گفته می شود که بطو معمول ارتفاع آن کم بوده و برایکشتی های مسافربری و باری اقیانوس پیما طرح می شوند. سرعت بخار دهی این نوع دیگ ها زیاد است.
نوعساختمان دیگ ها را نیز می توان به ترتیبن زیر گروه بندی کرد:
دیگچدنی،واحدهای گرمایش کم فشاری هستند که قطعات فشاری آن توسطریختگری از چدن، برنز، یا برنج ساخته می شوند. این دیگ ها را بیشتر براساس شیوه ای که محفظه های ریختگری شده آن برهم سوار می شود گروه بندیمی کنند. این محفظه ها توسط پستانک های فشاری، سوله های خارجی و پستانکپیچی به همدیگر محکم می شوند. سه نمونه از دیگ های چدنی عبارتنداز: 1-دیگ های پره ای عمودیکه پره ها بطور عمودی بروییکدیگر قرار گرفته و توسط پستانک های فشاری یا پیچی به یکدیگر متصل میشوند. 2-دیگ های پره ای افقیکه پره ها بطور افقی پهلوی همقرار می گیرند. در این وضعیت طرز قرارگرفتن پره ها نسبت به هم مانندپشت سرهم قرار گرفتن برش هایی از یک قالب نان مکعب مستطیلی است. 3-دیگ های چدنی کوچککه با ریختگری بصورت یکپارچه ساخته می شوند. این دیگ ها در گذشته جهت تهیه آب گرم بکار می رفتند. دیگ هایفولادیمی توانند از نوع پرفشار یا کم فشار باشند و امروزه بطورمعمول از ساختمان جوشی برخوردار هستند. این دیگ ها به گروه های زیرتقسیم می شوند: 1-دیگ لوله دودیکه در آنها محصولات احتراقاز داخل لوله ها عبور می کنند در حالیکه آب پیرامون لوله ها را دربر میگیرد. 2-دیگ لوله آبیکه در آنها آبل از داخل لوله ها ومحثولات احتراق از اطراف آنها عبور خواهد کرد. دیگ های لوله دودیبطور معمول تا ظرفیت 70000lb/hr و تا فشار 300psig ساخته می شوند. درشرایط بالاتر از این حدود، دیگ های لوله آبی مورد استفاده قرار میگیرند. دیگ های لوله دودی به دیگ های پوسته ای نیز معروفند. در اینجا،آب و بخار آب درون پوسته محبوس می باشند. این نوع دیگ حجم بخاری راکه دیگ می تواند تولید نماید محدود می کند. در رابطه با فشار پوسته هایبزرگ، ضخامت بسیار زیادی را احتیاج خواهد داشت و این موضوع ساخت آنهارا گران می نماید.