pooria

نوشته اصلی توسط pooria

ماده واحده - "كنوانسيون راجع به مسئوليت بين المللي در مورد خسارات
ناشي از اجسام فضايي " مشتمل بر يك مقدمه و بيست و هشت ماده كه به نام
دولت شاهنشاهي در مسكو و واشنگتن و لندن به امضا رسيده است تصويب و اجازه
تسليم اسناد تصويب آن داده مي شود.
قانون فوق مشتمل بر يك ماده و متن كنوانسيون ضميمه پس از تصويب مجلس
شوراي ملي در جلسه روز سه شنبه اول آبان ماه 1352 در جلسه روز دوشنبه سوم
دي ماه يك هزار و سيصد و پنجاه و دو شمسي به تصويب مجلس سنا رسيد.
رييس مجلس سنا - جعفر شريف امامي
كنوانسيون مربوط به مسئوليت بين المللي در مورد خسارت ناشي از اجسام
فضايي
دول طرف اين كنوانسيون
با توجه به منافع مشترك كليه افراد بشر در امر توسعه اكتشافات فضايي و
استفاده از فضاي ماورا جو در مقاصد صلحجويانه .
با اشاره به "معاهده مربوط به اصول حاكم بر فعاليتهاي دولتها در زمينه
اكتشاف و استفاده از فضاي ماورا جو كره ماه و ساير اجرام سماوي ".
با توجه به اين كه عليرغم اقدامات احتياطي كه دولتها و سازمانهاي
بين المللي بين الدول كه به پرتاب اجسام فضايي مبادرت مي كنند بايد معمول
دارند اين اجسام ممكن است موجب خساراتي گردند.
با علم به لزوم وضع مقررات و اتخاذ تدابير موثر بين المللي در مورد
مسئوليت در قبال خسارات ناشي از اجسام فضايي و به ويژه در مورد پرداخت
غرامت منصفانه به قربانيان خسارات بر طبق مفاد كنوانسيون حاضر.
با اعتماد به اين كه وضع و اتخاذ اين گونه مقررات و تدابير در تحكيم
همكاري بين المللي در زمينه اكتشافات فضايي و استفاده از فضاي ماورا جو در
مقاصد صلحجويانه موثر خواهد بود.
به شرح زير موافقت نمودند:
ماده 1 - از لحاظ اين كنوانسيون :
الف - اصطلاح "خسارت " عبارت است از به هلاكت رسيدن اشخاص و خسارات جسماني
با صدمات ديگر وارد به سلامتي آنها يا انهدام اموال دولت يا اشخاص - اعم
از حقيقي يا حقوقي - يا اموال سازمان هاي بين المللي بين الدول يا خسارات
وارد به اين اموال .
ب - اصطلاح "پرتاب " نيز شامل اقدام به پرتاب مي باشد.
ج - اصطلاح "دولت پرتاب كننده " به معناي :
1 - دولتي است كه اقدام به پرتاب اجسام فضايي مي نمايد يا وسايل پرتاب
اجسام فضايي را فراهم مي آورد.
2 - دولتي است كه با استفاده از قلمرو و تسهيلات او اجسام فضايي پرتاب
مي شود.
د - اصطلاح "جسم فضايي " شامل عوامل متشكله يك جسم فضايي و همچنين دستگاه
پرتاب و اجزاي آن دستگاه مي باشد.
ماده 2 - دولت پرتاب كننده مسئوليت كامل جبران خساراتي را كه به وسيله
اجسام فضايي متعلق به او در سطح زمين يا در فضا به وسائل در حال پرواز
وارد شده است - به عهده خواهد داشت .
ماده 3 - در مورد خساراتي كه خارج از سطح زمين به جسم فضايي يك دولت
پرتاب كننده يا به افراد يا اموالي كه در داخل اين جسم فضايي قرار دارند
به وسيله جسم فضايي دولت پرتاب كننده ديگري وارد آمده باشد دولت اخيرالذكر
فقط در صورتي مسئول خواهد بود كه اين خسارت به خاطر اشتباه آن دولت يا
اشتباه افرادي باشد كه دولت در قبال آنها مسئوليت دارد.
ماده 4 - 1 - در مورد خسارات وارد خارج از سطح زمين به جسم فضايي يك دولت
پرتاب كننده يا به افراد يا اموالي كه در داخل اين جسم فضايي قرار دارند
به وسيله جسم فضايي دولت پرتاب كننده ديگر و همچنين در مورد خسارت وارده
از اين ناحيه به يك دولت ثالث يا به اشخاص حقيقي يا حقوقي تابع آن دولت -
دو دولت مشتركا تا حدود مشروحه ذيل در برابر دولت ثالث مسئول خواهند بود:
الف - چنانچه خسارت به يك دولت ثالث در سطح زمين يا به يك وسيله در حال
پرواز وارد شده باشد - مسئوليت آن دولتها در قبال دولت ثالث قطعي مي باشد.
ب - چنانچه خسارت وارده به يك جسم فضايي متعلق به يك دولت ثالث و يا به
اشخاص و اموالي كه در چنين جسم فضايي قرار دارند خارج از سطح زمين به
وقوع پيوسته باشد مسئوليت آن دولتها در قبال دولت ثالث بر اساس اشتباه
اشخاصي كه هر يك از آنها در قبال آنها مسئوليت دارد - مبتني خواهد بود.
2 - در كليه موارد مسئوليت مشترك مندرج در بند 1 اين ماده ميزان غرامت
جهت جبران خسارت بين دو دولت اولي - به تناسب خطايي كه مرتكب شده اند
تقسيم خواهد شد. چنانچه تشخيص ميزان خطاي هر يك از دولتها ميسر نباشد
ميزان غرامت متساويا بين آنها تقسيم خواهد شد. اين تقسيم به حق دولت ثالث
مبني بر ادعاي جبران كامل و تام خسارت - طبق مفاد كنوانسيون حاضر عليه
يكي از دولتهاي پرتاب كننده يا كليه دولتهاي پرتاب كننده كه مشتركا و
منفردا مسئول مي باشند، لطمه اي وارد نخواهد ساخت .
ماده 5 - 1 - هر گاه دو يا چند دولت مشتركا مبادرت به پرتاب يك جسم فضايي
نمايند دول مزبور مشتركا و منفردا مسئول كليه خساراتي كه ممكن است از اين
پرتاب ناشي گردد خواهند بود.
2 - دولت پرتاب كننده اي كه خسارات وارده را جبران نموده حق دارد از ديگر
دولي كه در اين پرتاب مشترك سهيم بوده اند ادعاي خسارت نمايد.
شركت كنندگان در يك پرتاب فضايي مشترك مي توانند در مورد تقسيم غرامت مالي
كه در قبال آن مشتركا يا منفردا مسئولند موافقتنامه هايي منعقد نمايند.
اين گونه موافقتنامه ها به حق دولتي كه متحمل خسارت گرديده از نظر ادعاي
غرامت كامل از يك يا كليه دول پرتاب كننده كه به موجب اين كنوانسيون
مشتركا يا منفردا مسئول مي باشند لطمه اي وارد نخواهد ساخت .
3 - دولتي كه قلمرو و تسهيلات آن به منظور پرتاب اجسام فضايي مورد استفاده
قرار گرفته است به عنوان دولت سهيم در پرتاب مشترك تلقي خواهد گرديد.
ماده 6 - 1 - با رعايت بند 2 اين ماده يك دولت پرتاب كننده تا حدودي كه به
اثبات رساند كه خسارت وارده كلا يا بعضا معلول خطاي فاحش يا عمل قصوري است
كه به قصد ايجاد خسارت از طرف يك دولت متقاضي و اشخاص حقيقي يا حقوقي كه
آن دولت نمايندگي آنها را دارد صورت گرفته است - از مسئوليت مطلق معاف
خواهد بود.
2 - در مواردي كه يك دولت پرتاب كننده دست به فعاليتهايي بزند كه با
قوانين و مقررات بين المللي منجمله و به ويژه با منشور سازمان ملل متحد و
با عهدنامه مربوط به اصول حاكم بر فعاليتهاي دول در زمينه اكتشافات فضايي
و استفاده از ماورا جو از جمله كره ماه و ساير اجرام سماوي مطابقت نداشته
باشد و فعاليتهاي مزبور سبب ايجاد خسارت شده باشد دولت مزبور از هيچ نوع
معافيت برخوردار نخواهد بود.
ماده 7 - مقررات كنوانسيون حاضر درباره خسارات ناشي از جسم فضايي يك دولت
پرتاب كننده نسبت به افراد ذيل مجري نخواهد بود:
الف - اتباع دولت پرتاب كننده .
ب - اتباع بيگانه طي مدتي كه در برنامه پرتاب - از لحظه پرتاب جسم فضايي
يا هر يك از مراحل بعدي تا هنگام فرود آن - شركت نمايند يا طي مدتي كه
بنا به دعوت دولت پرتاب كننده در جوار منطقه اي كه براي پرتاب يا بازگشت
جسم فضايي پيش بيني شده است - باشند.
ماده 8 - 1 - دولتي كه خود و اتباع او اعم از حقيقي يا حقوقي متحمل خسارت
مي شوند مي توانند تقاضايي براي جبران خسارت مزبور به دولت پرتاب كننده
تسليم نمايد.
2 - اگر دولت متبوع شخص مورد خسارت اعم از حقيقي يا حقوقي ادعاي خسارت
نكند دولت ديگري كه آن شخص در قلمرو آن متحمل خسارت گرديده است مي تواند
از دولت پرتاب كننده ادعاي خسارت نمايد.
3 - اگر دولت متبوع اشخاص مورد خسارت و دولتي كه اين افراد در قلمرو آن
متحمل خسارت شده اند هيچ يك ادعاي خسارت نكرده و نيز قصد خود را مبني بر
ارائه چنين تقاضايي اطلاع ندهند - دولت ديگري كه اشخاص مزبور به طور دائمي
در سرزمين آن اقامت دارند مي توانند از دولت پرتاب كننده ادعاي خسارت
نمايند.
ماده 9 - درخواست جبران خسارت از طريق ديپلماتيك به دولت پرتاب كننده اعلام
خواهد شد. چنانچه دولتي با دولت پرتاب كننده روابط سياسي نداشته باشد
مي تواند از دولت ثالثي تقاضا كند كه دعوي مذكور را به دولت پرتاب كننده
تسليم نمايد يا نماينده منافع آن دولت طبق اين كنوانسيون باشد. اين دولت
همچنين مي تواند درخواست خود را از طريق دبير كل سازمان ملل متحد تسليم
نمايد مشروط بر اين كه دولت درخواست كننده و دولت پرتاب كننده هر دو عضو
سازمان ملل متحد باشند.
ماده 10 - 1 - درخواست جبران خسارت را مي توان طي مدت يك سال از تاريخ
وقوع خسارت يا از تاريخ كشف دولت پرتاب كننده اي كه مسئول خسارت بوده تسليم
نمود.
2 - ليكن اگر دولتي از وقوع خسارت مطلع نباشد يا نتواند دولت
پرتاب كننده اي را كه در قبال خسارات وارده مسئول است مشخص نمايد ظرف يك
سال پس از آگاهي از واقعيات فوق الذكر درخواست خسارت نمايد. ليكن اين مهلت
به هيچ وجه از يك سال كه طي آن به دولت درخواست كننده عملا امكان داده شده
است تا براي كشف حقايق كوشش كند تجاوز نخواهد كرد.
3 - مهلت هاي مذكور در بندهاي 1 و 2 اين ماده حتي اگر ميزان خسارت دقيقا
تعيين نشده باشد قابل اجرا است . ليكن در اين صورت دولت درخواست كننده حق
دارد ظرف يك سال پس از تعيين دقيق ميزان خسارت ، درخواست خود را مورد
تجديدنظر قرار داده و مدارك ديگري را پس از انقضاي مهلت هاي مذكور تسليم
نمايد.
ماده 11 - 1 - به موجب مفاد اين كنوانسيون ارائه درخواست جبران خسارت به
دولت پرتاب كننده مستلزم آن نيست كه دولت درخواست كننده يا اشخاص حقيقي يا
حقوقي كه آن دولت حامي منافع آنها است قبلا كليه اقدامات محلي ممكن را
انجام داده باشند.
2 - مقررات مندرج در اين كنوانسيون مانع آن نيست كه دولت درخواست كننده يا
اشخاص حقيقي يا حقوقي كه آن دولت حامي منافع آنها است در دادگاهها يا
مراجع اداري يا نمايندگيهاي دولت پرتاب كننده درخواستي ارائه دهند. معهذا
يك دولت حق ندارد به موجب مفاد اين كنوانسيون يا هر موافقتنامه بين المللي
ديگري كه بين دولتهاي ذينفع لازم الاجرا است - در مورد خساراتي كه قبلا براي
جبران آن درخواستي به دادگاهها يا مراجع اداري يا نمايندگيهاي دولت
پرتاب كننده تسليم شده و تحت رسيدگي است درخواستي ارائه دهد.
ماده 12 - ميزان غرامتي كه دولت پرتاب كننده به موجب مفاد اين كنوانسيون
ملزم به پرداخت آن مي باشد طبق حقوق بين الملل و بر مبناي اصول عدالت و
انصاف به نحوي تعيين مي شود كه شخص حقيقي يا حقوقي - دولت يا سازمان
بين المللي كه از طرف آنها ادعاي جبران خسارت شده است به وضع پيش از وقوع
خسارت برگردانده شود.
ماده 13 - جز در مواردي كه دولت درخواست كننده و دولتي كه به موجب
كنوانسيون حاضر ملزم به پرداخت غرامت مي باشد به نحو ديگري توافق نموده
باشند ميزان غرامت به پول رايج دولت درخواست كننده و يا بنا به تقاضاي
دولت اخير به پول رايج دولتي كه ملزم به پرداخت غرامت مي باشد تاديه خواهد
شد.
ماده 14 - چنانچه در مورد درخواست جبران خسارت از طريق مذاكرات ديپلماتيك
مشروح در ماده 9 توافق حاصل نگردد - طي يك سال پس از تاريخي كه دولت
درخواست كننده در مورد تسليم مدارك مربوط به درخواست خود دولت پرتاب كننده
را مطلع گردانيده متعاقب درخواست يكي از طرفهاي ذينفع يك كميسيون رسيدگي
به درخواستها تشكيل خواهد شد.
ماده 15 - 1 - كميسيون رسيدگي به درخواست تشكيل كميسيون رسيدگي به
درخواست ها مركب از سه عضو خواهد بود:
يك عضو از طرف دولت درخواست كننده و يك عضو از طرف دولت پرتاب كننده و عضو
سوم كه رييس كميسيون خواهد بود با توافق طرفين انتخاب مي شود. هر يك از
طرفين بايد ظرف دو ماه از تاريخ تقاضاي تشكيل كميسيون رسيدگي به
درخواستها اعضا خود را انتخاب نمايند.
2 - اگر ظرف چهار ماه از تقاضاي تشكيل كميسيون رسيدگي به درخواستها بين
طرفين در مورد انتخاب رييس كميسيون توافق حاصل نگردد هر يك از آنها
مي تواند از دبير كل سازمان ملل متحد تقاضا كند كه در خلال دو ماه بعد رييس
كميسيون را تعيين نمايد.
ماده 16 - 1 - اگر ظرف مدت مقرر يكي از طرفين نماينده خود را تعيين نكند
رييس كميسيون بنا به درخواست طرف ديگر خود به تنهايي كميسيون رسيدگي به
درخواستها را تشكيل خواهد داد.
2 - چنانچه به دلائل مختلف در كميسيون مذكور سندي بلاتصدي بماند طبق ترتيبي
كه قبلا براي اعضا اتخاذ گرديد عمل خواهد شد.
3 - كميسيون راسا روش كار خود را تعيين خواهد نمود.
4 - كميسيون در مورد مقر يا مقرهايي كه در آن تشكيل مي شود و نيز در مورد
كليه مسائل اداري ديگر تصميم خواهد گرفت .
5 - به استثناي تصميمات و احكام صادره توسط كميسيوني كه داراي يك عضو
مي باشد كليه تصميمات و احكام كميسيون با اكثريت آرا اتخاذ و صادر خواهد
شد.
ماده 17 - اعضاي كميسيون رسيدگي به درخواستها بدين علت كه دو يا تعدادي
از دول درخواست كننده يا پرتاب كننده مشتركا مساله اي را نزد كميسيون مطرح
نموده اند افزايش نخواهد يافت - دولت هايي كه مشتركا چنين مسئله اي را مطرح
نموده اند بالاتفاق و به همان نحو و تحت همان شرايط كه در مورد يك دولت
درخواست كننده واحد در نظر گرفته شده است يكي از اعضاي كميسيون را تعيين
خواهند نمود. چنانچه دو يا چند دولت پرتاب كننده مشتركا مساله اي را مطرح
نموده باشند بالاتفاق و به همان نحو يكي از اعضاي كميسيون را معين
مي نمايند هر گاه دولتهاي درخواست كننده يا پرتاب كننده طي مهلت مقرر به
تعيين اعضا مبادرت ننمايند رييس تعيين شده به تنهايي كميسيون را تشكيل
خواهد داد.
ماده 18 - كميسيون رسيدگي به درخواستها در مورد موجه بودن درخواست جبران
خسارت تصميم گرفته و عنداللزوم ميزان غرامت را تعيين خواهد نمود.
ماده 19 - 1 - كميسيون رسيدگي به درخواستها طبق مفاد ماده 12 عمل خواهد
كرد.
2 - تصميمات كميسيون در صورت توافق قبلي طرفهاي دعوا قطعي و لازم الاجرا
خواهد بود. در غير اين صورت كميسيون حكمي قطعي كه ارزش توصيه نامه را دارد
صادر خواهد نمود و طرفهاي دعوا با حسن نيت آن را مورد توجه قرار خواهند
داد. كميسيون دلايل موجه تصميم و حكم صادره را ذكر خواهد كرد.
3 - كميسيون تصميم يا حكم خود را در اسرع وقت ممكن طي يك سال پس از تشكيل
خود صادر مي نمايد مگر آن كه كميسيون تمديد مدت مزبور را ضروري تشخيص دهد.
4 - تصميم يا حكم كميسيون علني خواهد گرديد و نسخه هاي مصدق آن به هر يك
از طرفهاي دعوا و به دبير كل سازمان ملل متحد تسليم خواهد شد.
ماده 20 - هزينه هاي كميسيون رسيدگي به درخواست ها متساويا بين طرفهاي دعوا
تقسيم خواهد شد مگر آن كه كميسيون ترتيب ديگري در اين خصوص اتخاذ نمايد.
ماده 21 - هر گاه خسارت ناشي از يك جسم فضايي خطر عمده اي براي جان افراد
ايجاد نمايد و يا جدا شرايط زندگي مردم يا كار مراكز حياتي را مختل سازد
دولتهاي طرف و به خصوص دولت پرتاب كننده متعاقب درخواست دولت مورد خسارت
بايد امكان بذل مساعدت مقتضي و سريع را به آن دولت مورد بررسي قرار دهد.
معهذا مقررات اين ماده به حقوق و وظايف دولتهاي طرف طبق اين كنوانسيون
خلل وارد نخواهد ساخت .
ماده 22 - 1 - از لحاظ اين كنوانسيون جز در مواد 24 و 27 و در هر مورد
كلمه دولتها به كار رفته لفظ مزبور شامل هر سازمان بين المللي بين الدول كه
مبادرت به فعاليتهاي فضايي نمايد نيز مي گردد - مشروط بر اين كه سازمان
مزبور موافقت خود را با قبول حقوق و تعهدات مندرج در اين كنوانسيون اعلام
دارد و اكثريت دول عضو سازمان مزبور جزو دول طرف كنوانسيون حاضر و معاهده
مربوط به اصول حاكم بر فعاليتهاي دول در زمينه اكتشافات فضايي و استفاده
از ماورا جو منجمله كره ماه و ساير اجرام سماوي باشند.
2 - دول عضو چنين سازمان كه در عين حال جزو دولتهاي طرف اين كنوانسيون
مي باشند كليه تدابير مقتضي را به منظور اين كه سازمان مزبور طبق مفاد بند
اخير اعلاميه اي صادر نمايد اتخاذ خواهند نمود.
3 - هر گاه يك سازمان بين المللي بين الدول طبق مفاد اين كنوانسيون مسئول
ايراد خسارتي باشد سازمان مزبور و آن عده از اعضا آن كه جزو دولتهاي طرف
كنوانسيون حاضر مي باشند و منفردا مسئول مي باشند. مشروط بر آن كه :
الف - هر گونه درخواست غرامت در مورد چنين خسارتي بايد بدوا به سازمان
ارائه گردد.
ب - تنها در موردي كه سازمان ظرف مدت شش ماه مبلغي را كه به عنوان غرامت
در قبال خسارت وارده تعيين گرديده يا مورد موافقت قرار گرفته است پرداخت
نكرده باشد دولت درخواست كننده مي تواند براي پرداخت مبلغ مزبور به مسئوليت
اعضايي كه جزو دولتهاي طرف كنوانسيون حاضر مي باشند استناد نمايد.
4 - كليه درخواستهاي غرامت كه طبق مفاد اين كنوانسيون در قبال خسارت
وارده به سازماني كه به موجب بند 1 ماده حاضر موافقت خود را اعلام داشته
است ارائه مي گردد بايد توسط يك دولت عضو سازمان كه در عين حال يكي از
دولتهاي طرف اين كنوانسيون مي باشد ارائه گردد.
ماده 23 - 1 - مقررات كنوانسيون حاضر لطمه اي به ساير موافقتنامه هاي معتبر
بين المللي كه در روابط بين دولتهاي طرف اين موافقتنامه ها لازم الاجرا است
وارد نخواهد ساخت .
2 - هيچ يك از مقررات مندرج در اين كنوانسيون مانع از آن نيست كه دولتها
براي تاييد تكميل يا توسعه مقررات آن به انعقاد موافقتنامه هاي بين المللي
مبادرت نمايند.