فن کویل (Fancoil) دستگاهی است که از کویل های (لوله های) گرم، سرد و یک فن و موتور و دریچه تشکیل شده که در سیستم های تهویه مطبوع، ساختمان ها، مراکز تجاری و مسکونی مورد استفاده قرار می گیرند. فن کویل ها معمولا به کانال متصل نمی شوند کاربرد آنها برای کنترل دمای محیطی اند که در آن نصب می شوند. توسط کلید on/off یا با ترموستات کار می کنند. آنها ممکن است در کابین های ایستاده، درون دیوارها یا سقف های کاذب نصب شوند . فن کویل ها معمولا هوا را به طور مستقیم تخلیه می کنند هر چند برخی ممکن است به کانال های کوتاه نصب شوند.
فن کویل ها به خاطر سادگی مقرون به صرفه تر از استفاده از سیستم های کانالی یا حرارت مرکزی که با هواساز کار می کنند، می باشند. اگر چه به دلیل قرارگیری در محیط سر و صدای زیادی دارند. فن کویل ها به دو حالت افقی و عمودی نصب می شوند.
اجزای تشکیل دهنده فن کوئل :
یک فن کویل از اجزای زیر تشکیل شده است:
۱-فن
۲-کویل های گرمایش و سرمایش
۳- فیلتر هوای قابل تعویض یا قابل شستشو
۴-شیر فلکه
۵-شیرهواگیری
فن‌كویل‌ها عموما به صورت‌های زیر ساخته می‌شوند:
۱-فن كویل‌های زمینی
ظرفیت این فن کویل ها ۲۰۰ الی ۱۰۰۰ فوت مکعب در دقیقه بوده و هوا را بصورت بالا زن یا روبرو زن منتشر میسازند.
در جاهایی که فاصله کف اتاق تا زیر پنجره کم باشد می توان از نوع کوتاه آن استفاده کرد بدین ترتیب هوادهی یا به طرف بالا و یا به سمت جلو خواهد بود صدای این فن کویل ها از این جهت که در اتاق قرار دارند ( آپارتمانها )ناراحت کننده است. ولی این امر برای ادارات راهروی خوابگاه ها و اماکنی که رفت و آمد در آنجا زیاد است مشکل تلقی نمی شود
۲-فن كویل‌های سقفی
ظرفیت این فن کویل ها هم معمولا بین ۲۰۰ الی ۱۰۰۰ فوت مکعب در دقیقه می باشد.این فن‌كویل‌ها به دوصورت کابینت دار و بدون کابینت می باشند.
در بالای سقف کاذب نصب می شوند به همین جهت صدای آنها نسبت به دو مورد قبلی کمتر است. مشکل این نوع فن کویل ها ، عدم دسترسی آسان برای تعمیر یا تعویض فیلتر است.
فن کویل سقفی کابینی
در زیر سقف نصب می شوند هوادهی در این فن کویل ها از دریچه جلو و جهت آن افقی است. این نوع فن کویل به صورت روکار نصب می شود..
۳-فن‌كویل‌های كانالی
در ظرفیت‌های ۶۰۰ الی ۲۰۰۰ فوت مکعب در دقیقه ساخته می‌شوند و به سه طرح زیر می باشد:
۱-كانالی سقفی توكار
۲-كانالی سقفی روكار
۳-كانالی دیواری روكار ایستاده
نحوه عملکرد فن کوئل ها :
کویل ها، آب گرم یا سرد را از واحد مرکزی دریافت کرده و در تهویه مطبوع استفاده می کنند. به طور کلی فن کویل ها می توانند ترموستات سرخود داشته باشند یا توسط سیمی به ترموستات کنترلی وصل گردند. اما در ساختمان های مدرن با سیستم مدیریت انرژی ساختمان (BEMS) توسط سیستم دیجیتالی کنترل می شود.
در فن کویل ها آب سرد یا گرم از درون کویل ها برای تغییر وضعیت فضا منتقل می شود، تجهیزات استفاده شده در تهویه مطبوع ساختمان ها برای حذف گرما چیلر یا برج خنک کننده و برای گرم کردن بویلر و هیتر می باشد.
فن کویل ها به دو بخش تقسیم می شود: ۲ لوله ای یا ۴ لوله ای. در فن کویل دو لوله ای ۱ لوله تغذیه آب و ۱ لوله برگشت داریم. لوله تغذیه، آب گرم یا سرد را با توجه به فصل سال تهیه می کند. در فن کویل ۴ لوله ای ۲ لوله آب تغذیه و ۲ لوله برگشت وجود دارد. در این شرایط می توانیم آب گرم یا سرد را به صورت هم زمان برای مکان هایی که نیاز به گرما و سرما در بخش های مختلف ساختمان داریم فراهم کنیم. شبکه لوله کشی فن کویل ها به فرم های "برگشت مستقیم" یا "برگشت معکوس" یا " مجموعه ای جدا" می باشد که در فصل ۱۲هندبوک اشری "سیستم ها و تجهیزات ۲۰۰۸" کامل شرح داده شده.
بسته به دمای آب سرد و رطوبت نسبی فضا این احتمال وجود دارد کویل خنک کننده جریان هوا را خشک کند و بر اثر این فرایند نیاز به تولید کندانسه هایی دارد که درین شود. فن کویل ها برای این منظور دارای یک ظرف تخلیه می باشند. ساده ترین وسیله برای تخلیه میعانات از چند فن کویل استفاده از اتصالاتی است که به نقطه ای مناسب تخلیه شود.
موتور فن کویل
کنترل سرعت موتور فن در داخل یک فن کویل برای تنظیم سرمایش و گرمایش فضای مورد نظر ضروری است. برخی از تولیدکنندگان کنترل این سرعت را با تنظیم شیر آب در ترانسفورماتور AC برای تامین قدرت موتور فن ایجاد می کنند که معمولا این تنظیمات در مرحله راه اندازی و ساخت ساختمان انجام می گیرد. سوییچ ساده کنترل سرعت فن برای افراد ساکن در محل دارای درجات مختلفی می باشد. (off-High-Medium-Low). سیستم های مدیریت انرژی ساختمان به طور اتوماتیک سرعت فن و دمای اتاق را کنترل می کنند. موتور فن ها اغلب AC یا با خازن دائمی اسپلیت می باشند. اما اخیرا موتورهای DC با تبدیل های الکترونیکی طراحی شده که قابلیت زیادی در صرفه جویی انرژی، هزینه های اولیه و بازگشت سرمایه دارند.
توزیع هوا در فن کویل
فن کویل ها یکی از راه های مختلف توزیع هوا در اتاق می باشد. به این دلیل که می توان آن را با تمام دریچه ها و دیفیوزرهای داخلی ساختمان مطابقت داد. آنها همچنین می توانند اتاق ها را توسط کانال های هوای جداگانه تهویه کنند یعنی یک واحد جهت انتشار در منطقه ای بزرگ. برای آگاهی از بهترین شرایط هوایی داخل، دانستن چند قانون ضروری است. اول اینکه سرعت پرتاب هوا در خروجی کانال کمتر از m/s ۳ باشد و دوم دمای هوا بالاتر از ۱۱درجه سلسیوس بوده و دریچه ها با مشاهده لینک ها و تصاویر پس از ورود یا عضویت هوای اتاق مطابقت داشته باشد. شمایی از توزیع هوا در اتاق در شکل مقابل نشان داده شده است. نگه داری فن کویل
فن کویل هاباید از لحاظ راندمان بهینه در سال کنترل شوند. مهم ترین بخش نگه داری فیلترها می باشند که باید شسته یا تعویض شوند. اگر فیلترها به طور مرتب تمیز نشوند حجم هوای خروجی از آنها کم شده و به فن فشار وارد می آورد. موارد دیگری که نیاز به کنترل دارند مشاهده لینک ها و تصاویر پس از ورود یا عضویت ها، کویل و سینی تخلیه می باشد. مزایای فن کویل
با استفاده از فن کویل ها تجهیزات مرکزی گرمایش، سرمایش کوچکتر می شود.
این سیستم صرفا نیاز به لوله کشی دارد که فضای کمتری نسبت به کانال کشی اشغال می کند.
نصب لوله کشی و سیم کشی راحت تر از کانال کشی می باشد.
قسمت های بدون سکنه ساختمان می تواند خاموش باشد که در هزینه صرفه جویی می شود. (مناطق قابل کنترل اند.)
قابلیت نفوذ %۱۰۰ از هوای بیرون را دارد.
معایب فن کویل
این سیستم ها نیاز به نگه داری بیشتری نسبت به سیستم های تمام هوا دارند.
کندانسه ها در هر واحد باید دفع گردند.
مناطق داخلی ممکن است نیاز به کانال های جداگانه جهت خروج هوا داشته باشند.
