تاريخچه وخصوصيات سيليكاژل مورد استفاده در چیلر جذبی آب سیلیکاژل

سيليكاژل اولين بار درسال 1919 ميلادي توسط پروفسور شيميدان به نام والتر آ پاتريك از دانشگاه جان هاپكينز بالتيمور به ثبت رسيد. اگر چه قبل از آن درماسك هاي ضد گاز درجنگ جهاني اول براي مقابله با گازهاي سمي وگازهاي اشك آور ودرجنگ جهاني دوم درنگهداري تجهيزات ومهمات وداروي پني سيلين استفاده مي شد . البته بعضي ازمحققان تاريخ كشف آن را به سال 1640 هم نسبت مي دهند .

كاربردهادر صنايع تهويه ، صنايع جنگ ، الكترونيك ، داورسازي وكروماتوگرافي ستوني وصنايع غذايي درتهيه بنزين با اكتال بالاتهيه برتادين از الكل وهم چنين جزء لاينفك فرايند ساخت لاستيك مي باشد .

سيليكاژل يك جسم پرمنفذ دانه دانه اي گرانول مي باشد از واكنش شيميايي بين سيليكات سديم ( شيشه مايع ) واسيد سولفوريك ساخته مي شود اكسيد سيليسيوم يا سيليكا با علامت اختصاري sio 2 تركيب شبيه ماسه هاي دريا دارد برخلاف اسم آن ژل نيست بلكه جامد است تفاوت بين سيلكيكاژل وماسه دراين است كه ماسه يك جسم كريستالي بلوري وبدون منفذ است درصورتي كه سيليكاژل يك جسم غير كريستالي وبي نظم وبامنافذ بسيارزياد مي باشد قطر منافذ موجود 5الي 3000 انگستروم مي باشد وتوانايي جذب مولكول تا اين ابعاد را خواهد داشت .

غالبا به صورت دانه دانه اي توليد مي شود ولي در بعضي مصارف خاص به صورت پودر ريز باميانگين اندازه 63-40 ميكرومتر هم ساخته مي شود درداخل هردانه گرانول يك شبكه ازسوراخ هاي ميكروسكوپي وجوددارد كه مي تواند آب را درخهود نگه دارد كه به اين پديده جذب سطحي جامد يا adorption مي گويند .(شكل ) سيليكاژل به دست آمده از نظر ساختاري بدون شكل مي باشد ولي از نظر ظاهري شبيه دانه هاي كريستال به نظر مي آيد وهم چنين مي توان گفت كه سيليكاژل يك ماده جذب كننده بي بود ، بي مزه وغير سمي مي باشد .

جذب كننده بي بو، بي مزه وغير سمي مي باشد .

فرمول شيميايي sio2
وزن مولكولي 08/60
نقطه ذوب 1610
نقطه جوش 2230
قابل ذكر است كه به هر سيليكاتي كه قابليت جذب آب راداشته باشد ژئوليت zeolite گفته مي شود كه مي تواند از تركيب عناصر ديگر با سيليكا sio2 به دست مي آيد مانند سيليكات آلومنييوم Alsio2بعضي مواقع دانستن زمان به اشباع رسيدن سيليكاژل بسيار مهم است كه مي توان از مواد حساس به رطوبت بعنوان نمايشگر indicator استفاده كرد مثلا شايع ترين آن ها كه درحدود 60سال استفاده شده كلرايد IIكبالت CoCL2 مي باشد ك ه وقتي خشك است به رنگ آبي پررنگ است وپس از عمل جذب آب واشباع شدن به صورتي تغيير رنگ مي دهد .

كه البته تنفثس عميق اين ماده سرطان زاست واتحاديه اروپا بخشنامه EEC548-67 آن را جزء مواد خطرناك قرارداده ولازم است هرسيليكاژلي كه حاوي اين نمايشگر مي باشد بابرچسب خطرناك مشخص شود كه البته سيليكاژل خالص وبدون CoCL2 همانند ماسه بي خطر مي باشد كه درچيلرهاي جذبي از نوع بدون نمايشگر آن يعني سليكاژل سفيد استفاده مي شود .

نوع ديگر ومعمول انديكاتور ماده فتالئين است كه پس از جذب آب به رنگ زرد در ميآيد مشكل سمي بدون نمايشگر ها به سهولت حل شده است با استفاده از مواد ارگانيك مانند فنول فتالئين كه ذكرشد ونمايشگرهايي كه برپايه نمك هاي آهن ويا كلريد مس II هستند .

Envirogel سيليكاژلي بانمايشگر نارنجي مي باشد كه پس از اشباع به رنگ سبز درمي آيد وانواع ديگري كه از قهوه اي كهربايي به آبي روشن ويا ازنارنجي به بي رنگ تبديل مي شود .

به طور طبعي تركيباتي مانند Cao,Na2o,Al2o3, Fe2,o3 بادرصد خيلي كمي به صورت ناخالصي درسيليكاژل وجوددارند .

منبع:iran-forum.ir