طراحی اتاق تمیز

در حال حاضر طراحی اتاق تمیز به دو صورت انجام می گیرد.

الف) سنتی (Conventional Clean Room)
در این نوع طراحی هوای تمیز ( هوایی که درجه تمیزی آن در حد استاندارد مورد نظر است ) در داخل اتاق توزیع و با آلودگیها مخلوط می گردد و سپس به سمت خارج کشیده می شود.

ب) جریان آرام (Laminar – Flow Clean Room )
در این نوع طراحی هوا در یک مسیر مستقیم از ورودی به خروجی با کمترین مخلوط شدگی و یا آشفتگی (turbulence) حرکت می کند.

الف) اتاق تمیز سنتی:
در این نوع طراحی هوای تمیز از کانالی مشخص از سقف وارد اتاق می شود . این جریان هوا از یک مسیر پیش بینی شده ای پیروی نمی کند هوا از داخل به سمت دیواره های اتاق و نقاط مکش پخش می شود . در این عملیات یک اختلاط بین هوای تمیز ورودی و ذرات گرد و غبار صورت می گیرد و تمام ذرات گرد و غبار موجود تمایل دارند در تمام حجم اتاق توزیع شوند . اگر عمل مخلوط شدن کامل انجام گیرد ، تمرکز گرد و غبار اولیه به طور تصاعدی از بین می رود اما در عمل به علت وجود گوشه هاو کنجها و در حالت کلی Dead Pockets سرعت تلاشی ممکن است بسیار کاهش پیدا کند . جریان هوای تمیز به علت قایم و تیز بودن این نقاط نمی تواند وارد آنها شود و با ذرات گرد و غبار مو جود در آنجا مخلوط شود و از اتاق خارج شود . این ذرات در این نقاط باقی می مانند و بعدا بر اثر یک آشفتگی که در جریانهای هوا به دلایل مختلف مثل فعالیت و حرکت افراد ممکن است اتفاق بیفتد ،جریان هوا وارد این نقاط مرده هوایی شده و ذرات موجود در آنها را معلق می کند که باعث افزایش آلودگی می شود.

جهت رعایت پنج اصل ذکر شده رعایت موارد زیر ضروری است.
- با توجه به مطالبی که ذکر شد یکی از مهمترین کارهایی که در طراحی یک اتاق تمیز باید موردتوجه قرار گیرد ، کاهش و یا در صورت امکان حذف هر گونه نقاط مرده هوایی می باشد . برای رسیدن به این منظور باید وسایل و لوازم اتاق طوری باشد که اولا خود وسایل دارای کمترین Dead Pockets باشند و ثانیا چیدمان آنها تا جاییکه امکان دارد طوری باشد که جلوی جریان هوارا نگیرد ، به عبارتی دیگر یک مسیر مشخص از ورودی به خروجی وجود داشته باشد.

- تعبیه مکانی به نام Air Lock برای افرادی که وارد اتاق می شوند و همچنین تعبیه مکانی با نام Pass Box برای تجهیزاتی که وارد اتاق می شوند .

- در Air Lock یک روش دوش هوا با فشار زیاد وجود دارد که افراد قبل از پوشیدن لباسهای مخصوص و بعد از پوشیدن آن در این اتاق دوش هوا می کیرند و سپس وارد اتاق می شوند . در Pass Box دستگاهی مانند جارو برقی مخصوص وجود دارد که تجهیزات قبل از ورود به اتاق تمیز در این اتاق و توسط ایت دستگاه کاملا تمیز می شوند

- در طراحی و ساخت اتاق تمیز ( طبق اصل 1 طراحی ) برای تهیه هوای تمیز ورودی و کاهش تعداد ذرات آ» تا درجه تمیزی مورد نظر اتاق باید از یک پیش فیلتر و یک فیلتر با بیشترین بازده موجود و با یک نسبت بالا از هوای برگشتی استفاده نمود.

در حال حاظر فیاتر هایی با نام (High Efficiency Particulate Air) HEPA Filter با بازده 99.97% و فیلتر ذرات با قطر 0.3µm و (Ultra Low Penetrate Air) ULPA Filter با حداقل بازده 99.97% در فیلتر کردن ذرات تا قطر 0.12µm توانسته اند مشکلات را تا حد بسیار زیادی در این زمینه رفع کنند . شکل (2) سیستم تهویه اتاق تمیز را نشان میدهد .

- مواد بکار رفته در ساختمان اتاق تمیز از قبیل مواد و مصالح بکار رفته در ساخت دیوارها و کف و سطوح مختلف باید صاف باشد و قابلیت رفع آلودگی را داشته باشند و جایگاهی برای ذخیره گرد و غبار و آلودگی نباشد و در مقابل رطوبت مقاوم و نفوظ نا پذیر باشند.

ب) اتاق تمیز جریان آرام:
در بعضی مواقع مخصوصا در مواقعی که در اتاق تمیز عملیاتی انجام می شود که تولید ذره زیادی کند دیگر شیوه طراحی سنتی جواب گو نمی باشد . در سال 1961 با طراحی اولیه اتاق تمیز از یک دیوار یا سقف وارد و پس از عبور از یک مسیر مستقیم به دیوار یا سقف مخالف خود می رسد . در صورتی که ما هیچ مانعی نداشته باشیم تمام هوای اتاق با یک جریان آرام (با یک اختلاط بسیار کم یا بدون هیچ اختلاطی)به سمت بدنه (دیوار خروجی ) حرکت می کند . این نوع اتاقهای تمیز ،سیستم های هوایی بزرگتر و گران قیمت تر نسبت به حالت سنتی دارند و از آنجایی که تخلیه ذرات معلق نسبتا سریع است این امکان را ایجاد کرده که خیلی از محدودیتها و پشتیبانیهایی که در اتاق سنتی اعمال می شود ،از بین برود و در نتیجه صرفه جویی در زمان و هزینه کارها می تواند جبران قیمت بالای تجهیزات را بنماید.

مشاهده لینک ها و تصاویر پس از ورود یا عضویت

منبع: وبلاگ مهندس وحیدی