دودکش ( قسمت دوم )

دودكش مجرايي است كه دود و گازهاي حاصل از احتراق را به هواي آزاد منتقل مي كند و قسمت اصلي آن عموما عمودي مي باشد.
مي دانيم كه وزن مخصوص گازها در اثر حرارت كم مي شود و حجم مخصوص آنها اضافه مي گردد، در نتيجه وزنشان از هواي خارج سبكتر شده و به طرف بالا حركت مي نمايند.
مكشي كه در دودكش بوجود مي آيد به عوامل زير بستگي دارد :
- ارتفاع دودكش
- سطح مقطع دودكش
- درجه حرارت دود و گازهاي حاصل از احتراق و هواي خارج
- جنس جداره دودكش
هرچه ارتفاع دودكش بيشتر باشد قدرت كشش آن بيشتر مي شود ودر نتيجه سطح مقطع آنرا مي توان كمتر اتخاذ نمود.معمولا ارتفاع دودكش را حداقل 5 متر در نظر مي گيرند ، شكل مقطع نيز در اين رابطه مهم مي باشد.اختلاف درجه حرارت دود و هواي خارج در مكش دودكش موثر بوده و با زياد شدن اختلاف درجه حرارت ، كشش دودكش نيز زياد مي شود.
عامل مهم ديگر ، جنس جداره دودكش است كه هرچه صاف تر و صيقلي تر باشد اصطكاك كمتري را ايجاد نموده و در نتيجه كشش بيشتري خواهيم داشت .
درجه حرارت و حجم دود و گازهاي حاصل از احتراق به نوع سوخت بستگي دارد .
مقدار حجم دود به ازاي هر 1000كيلوكالري حرارت با توجه به انواع سوخت به قرار زير است :
چوب 4.3 مترمكعب درساعت
زغال سنگ 3.3 مترمكعب در ساعت
نفت و گازوييل 2.1 مترمكعب در ساعت

- شكل مقطع دودكش :
دودكش را در مقاطع مختلف دايره مربع و مستعطيل مي سازند . مقطع دايره بهترين شكل براي دودكش مي باشد.زيرا دود در آن بصورت مارپيچ حركت مي كند . در مقطع مربع شكل بعلت وجود آشفتگي در گوشه هاي دود كش ،مكش آن نسبت به مقطع دايره اي كمتر مي باشد .مقطع مستعطيل زياد مناسب نبوده و كشش آن از مقطع مربع كمتر مي باشد .قابل ذكر است هرچه نسبت طول به عرض بيشتر باشد مكش كمتر مي شود.
دراندازه هاي كوچك عموما مقطع دودكش را دايره اي شكل در نظر مي گيرند و قطعات آن نيز پيش ساخته و آماده مي باشد .درابعاد و اندازه هاي بزرگ چون دودكش آماده به شكل دايره وجود ندارد و همچنين بليل اينكه مقطع دايره اي فضاي بيشتري را مي گيرد ، دودكش را با مقطع مستعطيل و يا دايره بوسيله مصالح ساختماني مي سازند .درمواردي كه عرض فضاي عبود دودكش كم باشد آنرا به شكل مستعطيل طرح مي نمايند.
- محاسبه سطح مقطع دودكش :
لازمست سطح مقطع دودكش طوري انتخاب شود كه دود براحتي از آن تخليه گردد.
اگرسطح مقطع كم انتخاب شود،سرعت دود در آن زياد بوده و توليد صدا خواهد كرد و احتمالا كشش آن نيز مناسب نمي باشد.
چنانچه سطح مقطع زياد محاسبه گردد سرعت دودكم شده و درجه حرارت پايين آمده ودر نتيجه از كشش دودكش مي كاهد .
براي محاسبه سطح مقطع از رابطه زير استفاده مي شود :
براي سوخت مايع : A = 0.02 Q / ÖH
براي سوخت جامد :A = 0.04 Q / ÖH
كه در آن :
A = سطح مقطع دودكش برحسب سانتيمترمربع
Q = ظرفيت حرارتي ديگ برحسب كيلوكالري برساعت
H = ارتفاع معادل دودكش برحسب متر
ارتفاع معادل دودكش برابر است با طول قسنت عمودي به آضافه نصف طول قسمت افقي :
بعد از محاسبه سطح مقطع با انتخاب شكل مقطع دودكش بصورت دايره ، مربع و يا مستعطيل ، ابعاد آن نيز تعيين مي شود.
قطر دودكش چنانچه مقطع آن دايره انتخاب شود برابر است با :

D = 2 Ö A/p p = 3.14159
و چنانچه سطح مقطع مربع در نظر گرفته شود :
طول هر ضلع برابر است با ÖA

اگر دودكش با سطع مقطع مستعطيل انتخاب شود نسبت طول به عرض آن معمولا 1.5 فرض مي شود
b / a = 1.5 نسبت طول به عرض

نوشته شده توسط مهندس خداقليزاده و مهندس شكوهي