مالیات بر ارزش افزوده در ترکیه

مالیات بر ارزش افزوده در ترکیه مهمترین مالیات غیر مستقیم است که همچون همه کشورهای دنیا پیچیدگی های خاص خود را در میزان، محاسبه و حتی نحوه پرداخت دارد

رسول شقاقی:

رییس سازمان امور مالیاتی کشور ضمن اعلام افزایش دو درصدی مالیات بر ارزش افزوده در سال آینده به هشت درصد، از 23 درصد بودن این مالیات در بسیاری از کشورهای توسعه یافته سخن گفت. نوشتار زیر نگاهی دارد به مالیات بر ارزش افزوده در کشور ترکیه که با نرخ 18 درصد شاید در مثال های آتی آقای رییس هم جای بگیرد اما 18 بخشی از واقعیت است و این عدد گاه به هشت و یک درصد نیز می رسد.

از یک تا 18

مالیات بر ارزش افزوده در ترکیه مهمترین مالیات غیر مستقیم است که همچون همه کشورهای دنیا پیچیدگی های خاص خود را در میزان، محاسبه و حتی نحوه پرداخت دارد. ترک ها در این زمینه سابقه طولانی دارند چنانچه از سال 1985 مالیات فوق اجباری شد. ده سال قبل از آن یعنی از سال 1974 هفت طرح در شرکت های داوطلب به اجرا درآمد و سرانجام هشتیمن طرح در سال 1984 مبنای قانون عمومی شد. رقم این مالیات که بر مبنای ده درصد بود از پانزده می 2001 به 18 درصد افزایش یافت و در همین عدد در سقف تا به امروز ثابت مانده است. این مالیات شامل کالاها یا خدمات صادراتی از ترکیه نمی شود و همین باعث توجه صادرکنندگان جهانی و منطقه ای شده است.

خانه، شیر، نان یک درصد

بر اساس لیست بلند بالایی که منتشر شده بخشی از کالاهای اساسی و یا خاص، مالیاتی برابر با یک درصد دارند که می توان از خانه تا 150 متر مربع، شیر، کشمش، فندق، پسته، کنجد، رازیانه، گندم، بلغور، جو، ذرت، سویا، لوبیا، عدس، سیب زمینی، نان، آرد، خدمات کفن و دفن، برخی کالاهای بر اساس روش فروش لیزینگ و روزنامه ها را مثال زد. نکته جالب در این لیست حضور بخش قابل توجهی از ماشین آلات و تجهیزات صنعتی است که در دوره رشد اقتصادی در چند سال اخیر به این لیست اضافه شده است.

سبزی، کتاب، بلیط سینما هشت درصد

برخی از کالاهای اساسی و خدمات در لیست مالیات هشت درصدی قرار دارند. به عنوان مثال میوه و سبزی و تخم آنها، نیشکر، الیاف پنبه و پشم، منسوجات پشمی، کتان و ابریشم، بلیط سینما، تاتر، اپرا، موزه، خدمات مربوط به چایخانه ها، رستوران ها و کافی شاپ، خدمات مربوط به افراد مسن یا معلول و خانه های سالمندان و همچنین کتاب و نشریات نمونه هایی از این لیست هستند. در سیاست گذاری برای نرخ گذاری علاوه بر نیازهای شهروندان، شرایط منطقه ای و جهانی و حمایتی از صنایع نیز دیده شده است.

سایر مالیات های غیر مستقیم

در ترکیه همچون ایران و سایر کشورها برخی مالیات های غیر مستقیم دیگر نیز وجود دارد. تمبر مالیاتی که از 0.15 تا 0.75 درصد از انواع اسناد و قراردادها و اعتبارات اسنادی و غیره را شامل می شود، از آن جمله است. مالیات بر وسایل نقلیه موتوری شامل اتومبیل، کشتی، هلی کوپتر و هواپیما که بر اساس وزن، سن، گنجایش موتور، سوخت مصرفی به صورت سالانه محاسبه می شود، مالیات بر لاتاری، شرط بندی و موارد مشابه، ارث، متعلقات همچون زمین و ساختمان، ارتباطات تلفنی و سایر انواع آن بخش دیگری از مالیات غیر مستقیم دولت است. به این ها باید بانک و شرکت های بیمه را هم اضافه کرد که به دلیل معافیت از مالیت بر ارزش افزوده، روش محاسبه خود را دارند.

مالیات مستقیم

اگر مالیات بر ارزش افزوده مهمترین مالیات غیر مستقیم دولت است، مالیات بر درآمد هم قابل ملموس ترین مالیات مستقیم محسوب می شود. مالیات بر درآمد شامل حقوق، سود تجارت، سود کشاورزی، سرمایه گذاری و متعلقات و دیگر درآمدهای غیروابسته به حقوق را در بر می گیرد. نوع دیگری از این مالیات هم برخی فعالیت های مشترک است که همکاری می توان نام نهاد و شامل سرمایه گذاری های مشترک، تعاونی ها، بنیادها، جوامع و انجمن ها و موارد مشابه می شود. همچون بیشتر کشورهای دنیا سیستم دریافت مالیات در ترکیه بروکراسی دقیق و بزرگی دارد تا مبادا بخشی از درآمدهای دولت از این منظر وصول نشود.