اندازه گیری دما - temperature measurement

در اكثر محيط هاي صنعتي، دما يكي از كميت هايي است كه مجبور به كنترل يا اندازه گيري آن مي باشيم. دما مي تواند معياري از پيشرفت واكنش در يك راكتور و يا معياري از تركيب درصد اجزاء در برج هاي تقطير باشد . افزايش دما ممكن است باعث غيرفعال شدن كاتاليست ها شود. از جانب ديگر كم يا زياد شدن درجه حرارت از حد معمول ممكن است باعث عدم حصول نتيجه در واكنش هاي شيميايي شود. بنابراين وجود ابزارهايي كه بتوانند دما را اندازه گرفته و نتيجه را به سيستم كنترلي ارسال كنند، حياتي است.


همه مواد تحت تاثير دما قرار مي گيرند و به همين دليل ابزارهاي مختلفي براي اندازه گيري دما وجود دارد. اساس عملكرد ترمومترهاي اوليه، تغيير حجم گازها يا مايعات با تغيير دما بوده است و هنوز هم از اين اصل در برخي از ابزارهاي ا ندازه گيري دما استفاده مي شود. ترمومتر جيوه اي يك مثال آشنا براي اندازه گيرهاي دما با مكانيزم مذكور مي باشد. افزايش دما باعث انبساط جيوه شده و ارتفاع ستون جيوه افزايش مي دهد. اين ترمومترها داراي بازه اندازه گيري محدودي مي باشند و همچنين خروجي آنها نمي تواند در سيستمهاي كنترلي استفاده شود . بنابراين استفاده از اين دماسنجها در صنعت متداول نيست.


انقباض و انبساط جامدات بخصوص فلزات نيز پديدهايست كه در اندازه گيري دما ميتوان از آن استفاده كرد. دماسنج هاي دو فلزي از اين پديده براي اندازه گيري دما استفاده ميكنند. از ابزارهاي الكترونيكي نيز ميتوان براي اندازه گيري دما استفاده كرد. از جمله سنسورهاي الكترونيكي دما ميتوان به rtd يا ترموكوپل ها اشاره كرد. دسته ديگر از سنسورهاي دما، بر اساس تابش حرارتي عمل مي کنند و براي اندازه گيري دماي غيرتماسي استفاده ميشوند. در مواردي نيز از اندازه گيري فشارگاز به منظور دما سنجي استفاده مي شود.