اولين نکته اين است که اندازه گيری مقاومت شبکه زمين اعم از يک چاه يا ميله ارت تا يک شبکه ارت بزرگتر را نبايستی ساده انگاشت و بیشتر روی روشهای مرسوم قدیمی و اکثرا توام با اشتباه پافشاری نمود. از بین روشهای اندازه گیری مقاومت شبکه زمین بهترين روش اندازه گيری همان روش افت ولتاژ يا fall of potential است که در شکل زير نشان داده شده است
اصول کار اين است که يک جريان با فرکانس حول و حوش 100 هرتز به شکل مربعی از طريق دستگاه و الکترود C به زمين وارد می شود واين جريان از زمين عبور کرده و از طريق صفحه ارت به دستگاه بر می گردد, اين جريان در زمين افتی ايجاد می کند که افت ولتاژ نسبت به چاه ارت است و اين افت توسط الکترود P اندازه گيری می شود. ميزان اين افت تقسيم بر جريان ارسالی بر حسب Ω است که دستگاه نشان می دهد و همان مقاومت چاه ارت است.
مهمترين نکته در اين روش فواصل ميخ های C و P از چاه يا شبکه مورد اندازه گيری است که در اندازه گيريها نقش به سزايی دارد. اگر سيستم مورد نظر يا همان X يک ميله ارت يا صفحه ارت ساده و تک باشد الکترود Y را 30 تا 50 متر دورتر از ميله ارت می کوبيم و Z را هم وسط يعنی C ½ قرار داده و عدد را می خوانيم, اگر 5 متر الکترود Z را به سمت X نزديک کرده و عدد دوم را بخوانيم ودر مرحله سوم 5متر به سمت Y رفته و عدد سوم را بخوانيم يعنی الکترود Y روی 30 تا 50 هر عددی که امکان کوبيدن هست مانده و تغييری نکند ولی الکترود وسط در 3 نقطه حرکت کرده و 3 عدد بدست آيد و اعداد خوانده شده نزديک هم باشند و اختلاف آنها بيش از 5% نباشد ميانگين 3 عدد خوانده شده همان R شبکه يا صفحه ارت است , اگر اعداد با هم اختلاف زيادی داشتند بايستی C را بيشتر کنيم و آزمايش را تکرار کنيم.روش ۶۲٪اساس این روش دقیقا مانند بالا است با این تفاوت که فاصله الکترود ولتاژ تا سیستم ارت اندازه گیری شده که در شکل زیر با ES نشان داده شده باید 62 درصد فاصله الکترود الکترود جریان تا سیستم ارت یعنی EH باشد.
این روش مورد تایید و توصیه اکثر استانداردها از جمله استانداردهای BS و IEEE می باشد و اخیرا در تمامی پروژه ها از این روش جهت اندازه گیری مقاومت شبکه های ارت استفاده میشود. اين روش برای سيستم های با تعداد چاه بيشتر با افزايش فاصله EH حتی تا چند صد متر قابل انجام است.بطور کلی در صورتيکه بتوان منحنی R بر حسب P را ترسيم نمود و در اطراف P=62%Cتغييرات R کم باشد يا به اصطلاح به قسمت تخت منحني برسيم عدد بدست آمده درست است، در غير اينصورت بايستي C را افزايش داده و دوباره منحني را رسم کنيم.توجه شود که ميزان کوبيدن الکترود های تست چندان به صحت و دقت آزمايش کمک نمی کند و بر عکس بايستی ميله ها را بيش از 20 سانت درون خاک نکوبيم, ولي در عوض ريختن آب پای الکترودها دقت آزمايش را بالا می برد و عدد واقعی تری را اندازه گيري مي كنيم. اين روش براي شبکه هاي زمين گسترده شامل چندين ميله يا چاه ارت که در فواصل مختلف نصب شده و به هم متصل شده اند و همچنين شبکه توري زمين پست ها نيز قابل انجام است به شرطي که بتوان به قسمت تخت منحني رسيد که لازمه اين کار سيم کشي در طول هاي زياد است.البته در مورد پست و نیروگاه طبق تجربه ما، روش شیب روش بهتری می باشد.اندازه گيری مقاومت شبکه زمين به روش دو الكترودي (ارت مرده)در بعضي مواقع كه كوبيدن الكترود امكانپذير نمي باشد و يا فضاي لازم جهت سيم كشي و كوبيدن ميله ها وجود ندارد در صورتي كه نزديك ميله ارت مزبور يك سيستم لوله كشي گسترده آب مدفون، فونداسيون گسترده و يا سيم نول وجود داشته باشد به راحتي و بدون كوبيدن الكترود ميتوان مقاومت شبكه ارت را با تقريب بالائي به دست آورد. روش كار به اين صورت است كه يك سيم از چاه ارت به دستگاه ارت تستر وصل ميكنيم و يك سيم هم از سيم نول يا ارت گسترده به دستگاه مي آوريم و دستگاه را در حالت دو پين قرار ميدهيم و تست را انجام مي دهيم.دقت اين آزمايش به اندازه روش 3 پين نمي باشد ولي روش بسيار ساده اي است و معمولا جواب قابل قبولي خواهد داد. و مقدار بدست آمده بیشتر از مقدار واقعی می باشد.
اندازه گيری بدون کوبيدن ميله stake less measurement اين روش بسيار عملي و مفيد است و نيازي به کوبيدن الکترود ندارد.در اين روش نياز به دستگاه مخصوصي با دو انبرک يا کلمپ ميباشد. توسط يکي از انبرک ها که دور سيم زمين حلقه ميزند ولتاژي به سيم زمين القا ميشود و توسط حلقه دوم که اين نيز در همان محل چفت ميشود جريان عبوري از حلقه زمين ناشي از اين ولتاژ اندازه گيري ميشود و صفحه دستگاه حاصل تقسيم اين دو يعني مقاومت شبکه زمين را نشان خواهد داد.اين روش به طور مشخص براي مواقعي که چند ميله يا چاه ارت با هم موازي شده و تشکيل يک شبکه ارت گسترده و موازي را داده اند بسيار کاربردي ميباشد.این روش بسیار عالی است و در زمان کمتری می توان سیستم را تست نمود. فقط قیمت دستگاه گران می باشد و تنها کلمپ های آن به اندازه یک دستگاه 3 پین قیمت دارد.نکنه جالب در مورد اکثر دستگاههای کلمپی اینست که، امکان تست بروش 2 پین در آنها وجود ندارد.شکل هاي زير نحوه تست را به طور شماتيک نشان ميدهد .
