آشنایی با سیستم های گرمایش از كف
با افزایش روز افزون جمعیت و همچنین كاهش منابع انرژی، مصرف بهینه انرژی امری بدیهی می باشد. در این راستا نقش سیستم های گرمایشی بهینه ساختمان ها و مجتمع های مسكونی در كنترل و بهینه سازی مصرف انرژی مهم و قابل تامل می باشد. سیستم حرارتی گرمایش از كف كه انتقال حرارت به صورت تشعشعی (تابشی) سهم زیادی در فرآیند گرمایشی آن دارد، در مقایسه با سایر سیستمهای حرارتی نه تنها در صرفه جویی و بهینه سازی مصرف انرژی بلكه در مقوله رفاه و آسایش ساكنان ساختمان ها دارای نقاط قوت بسیاری می باشد. در سالهای اخیر ، سیستم گرمایشی از كف در كشورهای اروپائی و آمریكا بسیار متداول شده است و دلیل این گسترش روزافزون بهینه بودن مصرف انرژی ، توزیع یكسان گرما در تمامی سطح و فضا و دوری از مشكلات موجود در سایر روش ها ، به عنوان مثال سیاه شدن دیوارها ، گرفتگی و پوسیدگی لوله ها و… می باشد. استفاده از روش گرمایش از كف جهت گرمایش محل سكونت از دیرباز به طرق مختلف انجام می گرفته است. بطوریكه رومی ها زیر كف را كانال كشی كرده و هوای گرم را از آن عبور می دادند و كره ای ها دود حاصل از سوخت را قبل از اینكه از دودكش عبور كند از زیر كف انتقال می دادند. در سال 1940 نیز فردی بنام سام لویت برای این منظور لوله های آب گرم را در زیر كف قرار داد. دركشور ایران نیز درمناطق كوهستانی و سردسیر ازجمله آذربایجان این روش مورد استفاده قرار می گرفته، كه بیشترین مورد استفاده آن درحمام ها بود. به طور كلی سه نوع روش گرمایش از كف موجود است:
1-گرمایش با هوای گرم
2-گرمایش با جریان الكتریسیته
3-گرمایش با آب گرم
به دلیل اینكه هوا نمی تواند گرمای زیادی را درخود نگاه دارد روش هوای گرم در موارد مسكونی چندان به صرفه نیست و روش الكتریكی نیز فقط زمانی مقرون به صرفه است كه قیمت انرژی الكتریكی كم باشد. درمقایسه با دو روش ذكر شده، سیستم گرمایش با آب گرم ( هیدرولیك) مقرون به صرفه تر و خوشایندتر می باشد. بدین خاطر سالهای متوالی در سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته است. روش گرمایش از كف به عنوان راحت ترین، سالم ترین و طبیعی ترین روش برای گرمایش شناخته شده است. همانطور كه افراد دریك روز سرد زمستانی توسط تشعشع خورشید احساس گرما می نمایند دراین روش نیز گرما را بوسیله انتقال حرارت تشعشعی (تابشی) از كف دریافت می كنند و یقیناً احساس آسایش بیشتری خواهند نمود. در این سیستم گرمایشی معمولاً دمای آب گرم موجود در لوله های كف خواب بین 30 تا60 درجه سانتی گراد می باشد كه درمقایسه با سایر روشهای موجود، كه دمای آب بین 54 تا 71 درجه سانتی گراد است، 20 تا40 درصد در مصرف انرژی صرفه جوئی می شود. در ساختمان هائی كه دارای سقف بلند می باشند استفاده از سیستم گرمایش از كف باعث كاهش مصرف انرژی و صرفه جوئی در مصرف سوخت می شود، به این خاطر كه در سایر روشها (مانند رادیاتور و بخاری) هوای گرم در اثر كاهش چگالی سبك شده و به سمت سقف می رود و اولین جائی را كه گرم می كند سقف می باشد (این موضوع به طور واضح درسمت چپ شكل زیر مشخص می باشد). به علت بالا بودن دمای هوا در كنار سقف میزان انتقال حرارت آن به سقف از هرجای دیگر بیشتر است و این عامل باعث اتلاف مقدار زیادی انرژی می شود. در روش گرمایش از كف ابتدا قسمت پائین كه مورد نیاز ساكنین است گرم می شود و هوا با دمای كمتری به سقف می رسد، كه این یكی از مزایای اصلی این سیستم می باشد. یكی دیگر از مزایای استفاده از روش گرمایش از كف كه امروزه بسیار مورد توجه واقع می شود آسایش و راحتی افراد می باشد، به طوریكه آسایش و راحتی فرد در محل سكونتش بدون اینكه از هر بابت دارای محدودیت باشد فراهم می شود. در نظر بگیرید كه بدن شما در یك اتاق بگونه ای گرم شود كه شما در هنگام استراحت هیچگونه هوای گرمی را استنشاق نكنید وتنفس شما بسیار ملایم صورت گیرد، این بهترین روش گرم كردن در یك آپارتمان و یا یك منطقه صنعتی است. همه اعضای بدن شما بخصوص پا كه بیشترین فاصله را با قلب دارد همیشه گرم خواهد ماند و این برای انسان بسیار مطلوب خواهد بود. همانگونه كه قبلاً اشاره شد در گرمایش بوسیله رادیاتور یا بخاری دمای قسمت پائین اتاق سردتر از بالای آن می باشد كه این حالت برای كودكان كه دارای اندام كوچكی هستند ناخوشایند است، بطوریكه افزایش البسه آنها برای جلوگیری ازبیماری، آزادی كودكانه آنها را محدود می كند. سیستم گرمایش از كف برخلاف رادیاتور كه هوای محل سكونت را به دلیل گرمای بیش ازحد خشك می كند، رطوبت را درحد متعادل نگه می دارد. همانطور كه می دانید بیشتر افراد از كثیف شدن دیوارها و محیط زندگی در اثر استفاده ازمنابع گرمایی همچون بخاری و رادیاتور احساس نارضایتی می كنند. از آنجا كه درسیستم گرمایش از كف جریان هوا به آرامی از پایین به بالا می باشد بنابراین دیوار ها پاكیزه می مانند. همین امر در مورد افرادی كه دارای آلرژی (حساسیت) هستند بسیار مورد اهمیت است زیرا كه محیط زندگی عاری ازهرگونه محرك خواهد شد. استفاده از این سیستم در مكانهایی همچون آشپزخانه و حمام كه كف آنها معمولاً خیس و مرطوب است مناسب بوده و باعث خشك شدن كف می شود. مسئله مهم دیگر اینكه در این روش رطوبت زمین كه دربعضی ازمنازل منجر به بروز بیماریهای مفصلی می شود از بین رفته و باعث كاهش درد بیماران مبتلا به ناراحتی هایی از قبیل رماتیسم خواهد شد. همچنین از رطوبت دیوارها و كپك زدن آن كه شكل خوشایندی ندارد جلوگیری می شود و دیگر اینكه در این سیستم جایی برای رشد و تكثیر حشرات موزی وجود ندارد. یكی دیگر از فواید سیستم گرمایش از كف این است كه دیگر فضای منزل یا محل كار توسط دستگاههای رادیاتور و بخاری اشغال نمی شود و به همین منظور آزادی بیشتری در تغییر دكوراسیون محل زندگی خواهید داشت. شاید به نظر آید كه به هنگام نصب سیستم كف خواب دیگر نمی توانید پوشش مورد علاقه تان را برای كف انتخاب كنید! ولی این طور نیست. مطمئن باشید كه شما می توانید برای پوشش كف منزل خود از هر نوع مصالحی ازجمله سنگ، سرامیك، كاشی پاركت چوب و فرش نیز استفاده كنید بدون اینكه تأثیری درگرمای مطلوب محیط شما بگذارد. یكی دیگر از مزایای استفاده از سیستم گرمایش از كف در روشهای ذوب برف می باشد بطوریكه از این روش برای ذوب یخ یا برف موجود در پیاده روها، لنگرگاههای بارگیری، جاده ها، ورودی ساختمانها و بیمارستانها، باند فرود هواپیما و زمینهای ورزشی از جمله زمین فوتبال وغیره كه دسترسی آسان و سریع به محل الزامی است می توان استفاده كرد. بطوریكه این روش علاوه بركاهش هزینه های برف روبی و نمك پاشی، در حفظ ساختار موارد گفته شده بسیار موثر خواهد بود.
نویسنده زابل عباسی
وبسایت علمی عمران ایران
