کولر گازی، کولری است که با تبدیل گاز به مایع و سپس مایع به گاز تولید سرما می‌کند (گرما را می‌گیرد). کولر گازی را ویلیس کریردر سال ۱۹۰۲۲ میلادی اختراع کرد. انواع کولرهای گازی
تهویه مطبوع شاخه‌ای از تأسیسات در مهندسی مکانیک می‌باشد که با توجه به عملکرد و کاربری سیستم‌های مختلف در این زمینه، دارای تنوع بالایی می‌باشد که کولر گازی یکی از این سیستم‌ها می‌باشد و امروزه دارای طرفداران زیادی می‌باشدکولرهای گازی معمولاً در چند مدل ساخته می‌شوند:
- کولرهای یک تکه یا پنجره‌ای
- کولرهای دو تکه (اسپلیت)
- کولرهای پرتابل (قابل حمل)
- کولرهای ایستاده
- کولرهای سقفی یا کاستی
- کولرهای داکتی یا کانالی
- کولرهای چند شعبه یا مولتی
کولرهای دوتکهمشاهده لینک ها و تصاویر پس از ورود یا عضویت
اسپلیت (Split) نوعی کولر گازی است که هوای گرم خانه را گرفته و به حالت خنک به داخل برمی‌گرداند این کار تا جایی اتفاق می‌افتد که ترموستات به دمای دلخواه برسد. کولر در واقع همانند یخچالی است که محفظه عایق ندارد. مایع مبرد مانند فرئون گرما را گرفته بخار می‌شود و محیط را خنک می‌کند. در کولرها دستگاهی که مبرد را بخار می‌کند همانند یخچال است.
کولرهای دوتکه یا اسپلیت‌ها از دو واحد مجزا ساخته می‌شوند، یونیت خارجی شامل کمپرسور و کندانسور است که در خارج از ساختمان نصب می‌گردد و یونیت داخلی که واحد تبخیر (اواپراتور) در آن جای دارد در داخل ساختمان جای می‌گیرد. یونیت خارجی و یونیت یا پنل داخلی توسط دولولهٔ مسی یا آلومینیومی به همدیگر مرتبط هستند. لولهٔ باریکتر گاز سرد را از یونیت بالا به یونیت داخلی منتقل می‌کند و لوله ضخیمتر کار خروج وانتقال گاز گرم را به یونیت و کمپرسور بالا به عهده دارد. این کولرها معمولاً دارای دستگاه کنترل از راه دور هستند.[۱] این نوع کولرها شامل دو مدل معمولی و اینورتر می‌شوند که در مدل اینورتر تا حداکثر شصت درصد (البته در شرایط ایده‌آل) از مصرف انرژی را نسبت به مدل معمولی کاهش می‌دهد.نحوه تشخیص کولر اینورتر از کولر معمولی چیست؟
نسل جدید کولر های گازی یا اسپلیت ها ،کولرهای اینورتر می باشد ، که ممکن است مردم به کولرهای گازی اینورتر کولرهای گازی کم مصرف نیز بگویند. اینورتر یا مبدل برق دستگاه الکترونیکی است که جریان مستقیم را به جریان متناوب تبدیل می‌کند. جریان متناوب تبدیل شده می‌توانند بر اساس نیاز در هر ولتاژ و فرکانسی باشد که بوسیله ترانسفورماتورهای مناسب و مدارها کنترل می‌شود.۱-مطمئن‌ترین راه خرید از مراکز معتبر و دارای گارانتی معتبر است ۲-معمولاً شکل کولرهای اینورتر بسیار شیک و بوده و دارای بسته‌بندی قابل‌قبول است ۳-یکی دیگر از راه‌های تشخیص آن آمپر مصرفی پایین این کولرهاست که روی برچسب فنی آن درج شده که معمولاً کولرهای اینورتر ۱۸ هزار مصرفی معادل ۷ آمپر داشته که در کولر معمولی این مصرف به ۱۰ آمپر هم می‌رسدکولر گازی پرتابل
کولر گازی پرتابل یا قابل حمل، در ظرفیت‌های پایین ساخته می‌شود و دارای حالت گرمایش نیز هست. این مدل کولر گازی دارای ریموت کنترل است و به دلیل شکل آن، برای فضاهای کوچک اجاره‌ای یا استفاده موقت استفاده می‌شود. تمام بخش‌های مختلف کولر گازی از جمله کندانسور، اواپراتور و… در یک مجموعه جا گرفته‌اند و در حالت سرمایش، گرمای موتور از طریق لوله خرطومی پشت دستگاه به بیرون انتقال پیدا می‌کند. در نتیجه، این لوله خرطومی باید به پنجره یا منفذی که هوا را به بیرون انتقال می‌دهد وصل گردد. در غیر این صورت، گرمای خارج شده از هوا دوباره از طریق همین لوله خرطومی به فضا برمی گردد و کار تهویه و سرمایش به درستی انجام نمی‌شود. اما در حالت گرمایش، نیازی به این کار نیست. گرمایش در این نوع کولر گازی از طریق هیتر انجام می‌شود که زیاد مقرون به صرفه نیست. اما امکان استفاده از این حالت در کولر گازی پرتابل در نظر گرفته شده است.کولر گازی ایستاده
کولر گازی ایستاده بر خلاف پرتابل دو تکه است به این معنی دارای واحد خارجی و داخلی می‌باشند. پنل داخلی آنها در داخل قرار می‌گیرد باید توجه داشت که پنل داخلی را نمی‌توان مانند پرتابل حمل و جابجا کرد اما پنل خارجی باید در فضای بیرون نصب گردد.کولر گازی ایستاده در ظرفیت‌های بالا حدوداً تا ۹۶۰۰۰۰ بی تی یو تولید می‌شوند به همین علت در سالن‌های وسیع و بسیار بزرگ مناسب می‌باشد و استفاده می‌گردد.کولرگازی ایستاده مصرف انرژی پایینی دارند و همچنین قدرت رطوبت زدایی بالای دارندکولر گازی پنجره‌ای
کولرگازی پنجره‌ای شامل کندانسوری است که در انتهای این اتاقک و به سمت بیرون است و یک فن کندانسور در پشت آن است که هوا از طریق آن دمیده می‌شود و به حذف گرما از کندنسورکمک می‌کند. این کولر گازی‌ها به دلیل نداشتن ریموت کنترل و نداشتن حالت گرمایش، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. کولر گازی پنجره‌ای دارای ایراداتی است. از معایب این نوع کولر گازی، نداشتن ریموت کنترل و مصرف بالای برق و ایجاد سر و صدای زیاد است.چگونگی سرماسازی
داخل یونیت خارجی دستگاه یک کمپرسور گاز و یک کندانسور و یک فن خنک‌کننده کندانسور می‌باشد که عملکرد آن همانند یخچال و فریزر می‌باشد. بدین صورت که کمپرسور گاز را کمپرس کرده و راهی کندانسور و سپس از طریق لوله‌های رابط به یونیت داخلی می‌رساند که داخل لوله‌های مویین این گاز متراکم می‌شود و باعث می‌شود گاز از حالت فشرده خارج شود و در کوئل (اواپراتور) گردش نماید. گازی که در کوئل می‌چرخد، در حال جوشیدن است که گرمای مورد نیاز خود برای جوشش را از مولکولهای هوای گرمی که به فین‌های کوئل برخورد می‌کند بدست می‌آورد، بنابراین مولکولهای هوا سرد شده و سبب کاهش دمای محیط می‌شود، سیکل حرکت هوای محیط که به صورت بسته انجام می‌شود به عهده فن (blower) می‌باشد.مزایای کولر گازی اسپیلت
از مزایای مهم آن کم کردن آلودگی هواست. زیرا دارای فیلتر ضد آلرژی می‌باشدظرفیت بالا برای گرم و سرد کردن منازل.برای هر واحد ساختمانی به طور جداگانه نصب می‌شود.دارای ترموستات دمایی می‌باشد تا بتوانید دمای محیط را تا هر مقدار کنترل کنید. این باعث می‌شود تا هر زمان کسی در محل نبود سیستم کار نکند.این موضوع باعث صرفه جویی در پول و انرژی می‌شود.مزیت دیگر این سیستم‌ها خنک کردن تمام فضا در مدت زمان کم و به طور یکنواخت می‌باشد.همچنین صدای کم آن در منزل ایجاد مشکل نمی‌کند.مقایسه با کولر آبی
تفاوت کولر های آبی و گازی در چیست؟ کولرهای آبی با تبخیر رطوبت و تبدیل گرمای محسوس محیط به گرمای نهان٬ دمای محیط را کاهش می دهند ولی اساس کار کولر گازی به این صورت است که٬ وجود مبرد با دمای پایین در لوله های اواپراتور(یونیت داخلی) و مکش هوای گرم محیط بوسیله فن و گذر این هوا از بین لوله های اواپراتور سبب سرمایش هوای محیط می شود و گرمای دفع شده ی محیط توسط مبرد جذب شده و این گرما طی سیکلی از کندانسور به محیط خارج دفع می شود.طبق پیش‌بینی‌ها گفته شده متأسفانه در اکثر شهرهای کشور ما در ۱۰ الی ۲۰ سال آینده دچار بحران شدید کم‌آبی خواهند شد. مسلماً این بحران یکی از سخت‌ترین دوران‌های زندگی در این کشور را رقم خواهد زد زیرا نه تنها هزینه تصفیه و انتقال آب بسیار زیاد است، بلکه مناطق مرکزی ایران از هر طرف با منابع آب فاصله زیادی دارند. هر کولر آبی بسته به ظرفیت آن به طور متوسط بین ۳۰ تا ۴۵ لیتر آب در ساعت مصرف می‌کند (یعنی در شبانه‌روز مقداری تقریباً معادل ۷۰۰ لیتر). به بیانی ساده، واحدی مسکونی با مساحت ۱۵۰ تا ۱۷۰ متر با کولر 7000 CFM تقریباً ۸۰۰ لیتر آب را در طی شبانه‌روز تبخیر می‌کند. به همین علت است که کولرهای گازی امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند. کولر گازی در صنعت تهویه و تبرید از جایگاه خاصی برخوردار است. زیرا:
- به سرعت از گرمای محیط می‌کاهد و در واقع تهویه مطبوع را حاصل می‌کند، زیرا هم رطوبت، هم دما را کاهش می‌دهد و هم با داشتن فیلتر ذرات معلق در هوا را با فیلتر خود از هوای اتاق جدا می‌کند.
- برخلاف کولرهای آبی، رطوبت را افزایش نمی‌دهد. یعنی تهویه مطبوع را حاصل نمی‌کند. کولر گازی از این جهت برای محیط‌های شرجی بسیار مناسب است.
- مصرف انرژی کولر گازی بیشتر از کولر آبی است.
- کولر گازی در واقع یک موتور گرمایی هست که گرما را از محیط سرد به محیط گرمتر یا بیرون انتقال می‌دهد؛ ولی کولر ابی یا کولر تبخیری گرمای محیط را به آب که مجبور به تبخیر می‌شود در کابین کولر انتقال می‌دهد.
- در محیطی که کولر گازی نصب می‌شود مکان باید ایزوله باشد با محیط بیرون؛ ولی در کولر ابی محیط ایزوله معنا ندارد چون کولر ابی باید در محیط بیرون نصب باشد.
- چرخه انتقال گرما در کولر گازی می‌تواند معکوس شود و از آن می‌توان بعنوان بخاری نیز استفاده کرد؛ ولی در کولر ابی این امکان وجود ندارد.
