ضرورت بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان

**RM10** · 2012/03/05, 21:20

در میان مولفه‎های مصرف انرژی در ساختمان، سیستم‎های گرمایشی که عمدتا از سوخت‎های فسیلی استفاده می‎کنند و از جمله مصرف کنندگان عمده انرژی هستند، از اهمیت ویژه‎ای برخوردار می باشند، چرا که 70% از گاز طبیعی مصرفی کشور به گرمایش ساختمان اختصاص می‎یابد. توجه به عوامل گوناگونی که در میزان مصرف انرژی گرمایشی ساختمان نقش دارند، تاثیر فراوانی در ارائه راهکارهای صرفه‎جویی در بخش ساختمان و کاهش مصرف انرژی در این بخش دارند.آنچه مسلم است در میان تمامی پارامترهای تاثیرگذار، بکارگیری تجهیزات با ظرفیت مناسب ( بعنوان مثال انتخاب دیگ و مشعلی با ظرفیت مورد نیاز ساختمان)، بهره‌وری بالا (بعنوان مثال استفاده از بخاری هایی با مصرف کم و بازدهی بالا ) و همچنین کنترل سامانه های گرمایشی ( بعنوان مثال لستفاده از سیستم های کنترل هوشمند در موتورخانه و شیرهای ترموستاتیک رادیاتورها) از عوامل موثر در میزان مصرف انرژی گرمایشی در ساختمان محسوب می‎شوند.امروزه برای آگاهی عامه مردم از میزان بهره وری انرژی در تجهیزات انرژی‌بر مانند آبگرمکن و بخاری، استفاده از برچسب انرژی که معرف رده مصرف انرژی این نوع تجهیزات است، الزامی است. با در نظر گرفتن رده مشخص شده در برچسب در موقع خرید کالا، می توان وسایلی با مصرف کم و بازدهی بالا انتخاب کرد.لازم بذکر است بکارگیری تجهیزاتی با ظرفیت مناسب و بهره وری بالا سبب کاهش میزان بار حرارتی ساختمان می‌شود. بار حرارتی ساختمان در حقیقت میزان حرارتی است که به عناوین مختلف از ساختمان خارج می‎گردد. بطور کلی اتلاف حرارتی ساختمان از دو منبع اصلی ناشی می‎شود، اتلاف حرارتی از جداره‎های ساختمان ( نظیر دیوارها، سقف، کف) و اتلاف حرارتی در نتیجه ورود هوای سرد خارج به داخل ساختمان از طریق نفوذ و تجدید هوا.از اینرو رعایت عایق‎کاری حرارتی در طراحی و اجرای ساختمان‎ها و استفاده از مصالح مصرفی مناسب که اولا نیاز به گرمایش و سرمایش را کاهش می ‎دهد و دوم از هدر رفتن گرما و سرمای تولید شده جلوگیری بعمل آورد، از اهمیت زیادی برخوردار بوده و باعث صرفه‎جویی قابل توجهی در مصرف انرژی خواهد شد. لازم بذکر است عایق‎کاری حرارتی متناسب با اجزای تشکیل دهنده پوسته خارجی ساختمان، بر مبنای اصول، قواعد و ضوابط خاصی صورت می‎گیرد. عدم شناخت یا عدم رعایت این اصول موجب انتخاب راه‎حل‎هایی می شود که از نظر کارایی و دوام با کمبود‎ها و مشکلاتی همراه خواهد بود. بنابراین با توجه به گستردگی و تنوع در انواع عایق‎ها, لازم است مصرف کننده با خواص، نحوه بکارگیری و مزایای انواع عایق‎ها آشنا شود تا بتواند سیستم بهینه و مناسبی برای عایق‎کاری ساختمان طراحی و اجرا نماید.همانطور که اشاره شد یکی دیگر از مهم‎ترین راه‎های اتلاف حرارت که هم در ساختمان‎های قدیمی و هم در ساختمان‎های جدید مورد بحث است، نفوذ هوای بیرون به داخل ساختمان از طریق منافذ است . این عمل وقتی اتفاق می افتد که هوای گرم بالا می‎رود و هوای سرد از راه درزها به ساختمان نفوذ می‎کند و بنابراین باعث افزایش مصرف سوخت در ساختمان بمنظور جبران افت دما می شود. وجود نورگیرها، سقف‎های بلند و باز بودن دودکش شومینه‎ها و سرعت باد می‎تواند این اثر را تشدید کند. همچنین هواکش کانال‎های کولر و دریچه‎های تهویه هوا که در برخی ساختمان‎ها نصب می شوند، نیز باعث خروج هوای داخل ساختمان و جایگزینی هوای بیرون می‎شود. بنابراین با توجه به رابطه مستقیم نفوذ هوا به داخل ساختمان و مصرف انرژی، بکار بردن روش‎های جلوگیری از نفوذ هوا به عنوان راهکاری در زمینه کاهش انرژی مصرفی در ساختمان ضروری است. در این زمینه درزگیری درها و پنجره‎ها با استفاده از لایه های درزگیر و استفاده پنجره دو جداره، نصب فنر بر روی درها که به فضاهای تهویه نشده باز می شوند، مسدود کردن نورگیرهای سقفی با یک صفحه پلاستیکی شفاف، نصب هواکش با دریچه خودکار، نصب دریچه یا درپوش بر دودکش و بستن کانال‎های پشت بام، از جمله شیوه های عملی بمنظور کاهش نفوذ هوا به داخل می باشد.بمنظورکاهش مصرف انرژی در ساختمانها آنچه در حال حاضر توسط شرکت طرح و توسعه خانه انرژی پیگیری می شود بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمانهای جدید و ساختمانهای موجود، بهینه سازی مصرف انرژی در تاسیسات و تجهیزات خانگی و جایگزینی حاملهای انرژی به جای سوختهای پرمصرف و فسیلی می باشد.در این راستا تدوین و اجرای قوانین و استانداردهای معیار مصرف از اهداف مدیریت ساختمان و مسکن سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور بشمار می‌رود. رعایت مقررات ملی ساختمان و نظارت بر اجرای آن که کلیه موارد مرتبط با بهینه‌سازی مصرف سوخت در ساختمان را شامل می‌شود از ضروریات دستیابی به این مهم می‌باشد. اجرای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان )صرفه‌جویی در مصرف انرژی در ساختمان) از جمله اقدامات اساسی در این زمینه می‌باشد. مطابق با مبحث 19 مقررات ملی ساختمان رعایت موارد زیر در ساختمان الزامی است:1- عایق‌کاری دیوارهای خارجی ساختمان (عایق‌کاری دیوارهایی که با محیط بیرون یا فضاهایی که ازنظر دمایی کنترل نمی‌شوند (نظیر پیلوت) الزامی است(2- نصب پنجره‌های دوجداره با قابهای فلزی ترمال‌بریک، چوبی یا pvc استاندارد3- عایق‌کاری کانالهای هوا، لوله‌های تاسیسات و سیستم تولید آب‌گرم4- نصب سیستمهای کنترل کننده موضعی نظیر شیرهای ترمستاتیک بر روی رادیاتورها5- نصب سیستمهای کنترل مرکزی هوشمند و مجهز به سنسور اندازه‌گیری دمای هوای محیطشایان ذکر است با وجود اینکه اکثر مردم بر این باورند که اجرای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان سبب افزایش هزینه‌های ساختمان می‌شود، اما چنانچه این مبحث در ساختمان بدرستی اجرا گردد، علاوه براینکه هزینه‌های اولیه ساخت را کاهش می‌دهد، با توجه به صرفه‌جویی انجام شده در هزینه‌های بهره‌برداری و مصرف انرژی ساختمان، برای مصرف‌کننده سودآور نیز خواهد بود. با اجرای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان شامل عایق‌کاری سیستم تاسیسات و لوله‌ها، عایق‌کاری جداره خارجی ساختمان و نصب پنجره‌های دوجداره استاندارد در ساختمان حداکثر 5% هزینه‌های ساختمان را افزایش می‌دهد. اما ظرفیت سیستم گرمایش و سرمایش مورد نیاز ساختمان را تا 40% نسبت به حالتیکه این مبحث اجرا نمی‌شود، کوچکتر می‌کند، که این امر منجر به کاهش قابل ملاحظه هزینه‌ها می‌شود. بنابراین چنانچه در طراحی و ساخت ساختمان اصول اولیه مهندسی رعایت شود، علاوه بر ایجاد فضای مناسب برای زندگی ساکنین و افزایش سطح رفاه جامعه، هزینه‌های اولیه نیز کاهش می‌یابد.