اتاق پاك بر اساس میزان پاكسازی هوا طبقه بندی می شود. طبق استاندارد ۲۰۹ تعداد پارتیكل ها معادل یا بزرگ تر از ۵/۰ میلی متر در هر فوت به مكعب هوا اندازه گیری شده و به عنوان مرجع برای طبقه بندی اتاق پاك به كار می رود.

در جدول زیر شكل ساده ای از طبقه بندی اتاق های پاك طبق استاندارد (Federal standard ۲۰۹۱) برای حداكثر تعداد ذرات مجاز در فوت مكعب ۵/۰ میلی متر را داریم.

● انواع محیط های پاك

محیط های پاك را بر اساس جریان هوا می توان به چهار گروه تقسیم بندی نمود كه بر اساس روش تهویه متفاوتند:

۱) اتاق های پاك با جریان غیرمستقیم هوا:

در این حالت تهویه اتاق بر اساس ونتیلاسیون و جریان هوای تربولانسی فلویی غیرمستقیم از نقاط مختلف اتاق صورت می گیرد و هوای تمیز فیلتر شده با هوای اتاق مخلوط شده و سپس از دریچه های خروج در پایین دیوارها به خارج منتقل می شوند و معمولاً گردش هوا (Air Change) برابر با ۲۰ بار در ساعت است و در شركت ها و فروشگاه ها معمولاً از این نوع استفاده می شود.

۲) اتاق پاك با جریان مستقیم هوا:

این نوع جریان سازی هوا با فلوی لامینار شناخته می شود، در این حالت هوای پاكیزه از طریق فیلترهای Hepa كه در قسمت وسیعی از سقف نصب شده وارد اتاق می شود، این هوا به طور مستقیم از بالا به پایین هوای اتاق را جاروب می كند و گردش هوای زیادی در این حالت خواهیم داشت و چون تمام حجم اتاق را دربرمی گیرد و آلودگی را از طریق اگزاست ها خارج می كند، بنابراین فضای اتاق پاك به حداكثر تمیزی و پاكی می رسد و معمولاً برای اتاق های پاك باكلاس ۱، ۱۰ و ۱۰۰ به كار می رود.

در اتاق پاك با جریان مستقیم غلظت پارتیكل های موجود در هوا كاهش می یابد و سرعت جریان هوا بین m/s ۳/۰ تا ۰.۴۵ (ft/nun۹۰ ۶۰) است، این اندازه سرعت هوا باعث جابه جا كردن ذرات بزرگ قبل از اینكه روی سطوح بنشیند می شود.

لازم به ذكر است در جریان های توربولانسی سیستم تهویه بر اساس تركیب كردن و رقیق سازی هوای محیط عمل می كند، در حالت تئوری در یك اتاق خالی ذرات می تواند از طریق اگزاست با سرعتی بسیار كمتر از مقدار ذكر شده جابه جا شود، جریان هوای جهت دار را به جریان گردابی تبدیل می كند و باعث گردش هوا می شود. حركت افراد نیز می تواند باعث این تغییر در چرخش هوا گردد. جریان هوای مستقیم بر اساس سرعت هوا ایجاد می شود و برای چرخش هوای آن در هر ساعت مناسب تر است. حجم اتاق در نظر گرفته شود. حجم هواساز در اتاق هایی با جریان هوای مستقیم ۱۰ تا ۱۰۰ بار بزرگ تر از هواسازی غیرمستقیم است. بنابراین هزینه راه اندازی آن نیز بسیار بالاست.

▪ نوع جریان هوا در اتاق پاك با جریان مستقیم:

الف) عمودی

ب) افقی

در حالت عمودی جریان هوا به صورت دیوار به دیوار است و در نوع افقی طبقه به طبقه است. هوا از مخزنی با فیلترهای با كیفیت بالا كه در سقف تعبیه شده (Hepa) عبور داده می شود و سپس از طریق شبكه هایی كه در كف یا گوشه های دیوار اتاق است خارج می شود. هوای خروجی سیركوله شده با هوای پاك موجود در مسیر تركیب شده و دوباره از طریق فیلترهای موجود در سقف اتاق وارد اتاق می گردد.

اكثر اتاق های پاك با جریان مستقیم به صورت جریان هوای عمودی ساخته می شود و با این جریان هوا ذرات معلق به سمت پایین جاروب می شود.این نوع اتاق پاك به خاطر كمتر بودن نسبت مساحت دیوار اتاق به كف اتاق كم هزینه تر است و در عین حال به علت لوپ خوبی كه با فیلترها ایجاد می شود و خروج آلودگی از اگزوزفن ها نوعی موفق در سازه اتاق پاك است.

۳) اتاق های پاك با فلوی تركیبی:

این نوع اتاق ها مانند حالت غیرمستقیم هوا را ونتیله می كند. با این تفاوت كه قسمتی كه امكان شیوع آلودگی داریم با طرحی هواساز از نوع جریان مستقیم آن منطقه را پاكسازی می نماییم. مثلاً در اتاق عمل در بالای تخت جراحی می توان هواساز جریان مستقیم تعبیه نمود و بقیه اتاق از نوع جریان غیرمستقیم باشد. این اتاق ها مقرون به صرفه هستند و در كنترل عفونت مؤثر هستند.