قسمت اول ديگ بخار از نوع لوله – آبي (واتر تيوب ) به صورت قابل حمل ، مدولار و يا مونتاژ در محل ساخته مي شوند كه به اختصار در ذيل ارائه مي گردند .
ديگ قابل حمل و مونتاژ در كارگاه يا كارخانه :
تصور كلي از مونتاژ در كارگاه اين است كه تمام مراحل ساخت و مونتاژ تحت مراقبت كامل و در محلي انجام مي گيرد كه كليه تسهيلات ساخت به اساني در دسترس است. نيروهاي تخصصي مورد نياز در محل نصب، نظير جوشكار قطعات تحت فشار را مي توان به حداقل رساند و يا حتي حذف كرد و به حداقل نيروي كار محلي، در نقاطي كه مشكلات جوي و تسهيلات وجود دارد، اكتفا نمود. به طور نمونه، چنانچه كارخانه در فضاي باز (نظير پالايشگاه هاي نفت) است. شرايط نامساعد جوي بر برنامه ساخت تاثير مي گذارد. عمليات گسترده مونتاژ در محل توسط پيمانكاران مختلف همواره مسايل كارگري را به دنبال داشته است. برخلاف ديگ هاي يكپارچه (پكيج) لوله – آتشي، ديگ هاي ساخت در كارگاه را معمولا بدون وسايل آتشكاري نظير شيرها، اتصالات، ابزارهاي دقيق، و كنترل كننده ها، حمل مي كنند زيرا اين وسايل ، فضاي مفيد سطوح ديگ را اشغال مي كنند. به همين دليل است كه اصطلاح نصب در كارخانه را به اين ديگها اطلاق مي كنند. ديگ هاي لوله – آبي قابل نصب در كارخانه، به صورت پيش طراحي شده و استاندارد، توسط بسياري از سازندگان ساخته مي شود. ظرفيت ديگ ها وابسته به امكانات موجود كارگاه، موقعيت كارگاه و محدوديتهاي حمل، توسط هر سازنده دارد . ديگهايي، ظرفيت تا (101kg s -1)280 MW به صورت تك سفارشي با سوخت نفت يا گاز، در كارگاهي كه دسترسي به راه هاي آبي دارد، ساخته شده است. امكان تامين فشار تا 100bar و دماي 550 º c نيز وجود دارد . نمونه اي از ديگ دو مخزني نوع "D" به صورت نصب در كارگاه (شكل 2-8) نشان داده شده است. نمونه هاي ديگري نيز استفاده مي شود.
اين ديگ ها، كه با توجه به حداكثر بهره برداري از محدوديت هاي ترابري طراحي شده اند، قادرند با ظرفيت بالاي گرمايي كار كنند و داري امكانت دسترسي محدودي جهت فضاي داخلي كوره و تميز كردن آن مي باشند. البته مي توان با توجه به تقاضاي مشتري يا خصوصيات سوخت، ديگ بخاري با ظرفيت متوسط، از ميان ديگ هاي موجود انتخاب كرد. در صورتي كه امكانت راه هاي ترابري براي حمل نمونه ساخته شده در كارگاه مناسب نباشند، مي توان نمونه ديگ مورد نظر را در محل كارخانه مونتاژ نمود. نمونه هاي ساخته شده و آماده در كارخانه با سوختهاي جامد، نيز وجود دارند كه داراي ظرفيت بسيار پايين تري از ديگ هاي گاز سوز يا نفت سوز هستند. اين امر به دليل محدوديت ظرفيت حرارتي وسايل احتراق، خصوصيات گدازه اي و خورندگي خاكستر موجود در سوختها و فضاي مورد نياز احتراق مي باشد. به همين دليل است كه ميزان ظرفيت و دماي بخار توليدي اين ديگها از ديگهاي مشابهي كه در محل كارخانه مونتاژ و نصب مي شوند، كمتر است. نمونه اي از ديگ مونتاژ شده در كارگاه با سوخت زغال در شكل 2-9 ديده مي شود.

قسمت دوم
 ديگ بخار مدولار اين ديگ هادر ظرفيتهاي مختلف موجود هستند. معني مدولار بسيار گسترده است. ولي معمولا بيانگر دستگاه ساخته شده اي متشكل از قطعات بسيار بزرگ از پيش مونتاژ شده (مدول) مي باشند. اندازه مدولار محدود به امكانات شركت سازنده و محدوديتهاي انتقال به محل است. ساليان متمادي ديگ هاي بخار بزرگي را از اين قطعات (مدول) ، نظير صفحات ديواره – آبي جهت اطاق احتراق و نيز سطوح از پيش مونتاژ شده قسمت كنوكسيون، ساخته اند. نمونه جديدي از دستگاه مدولار، ديگ بخار دو مخزني با چرخش اب طبيعي است كه ناحيه كنوكسيون آن را جداگانه، نظير قطعات متعدد ديگر، به صورت از پيش مونتاژ شده، به محل آورده اند. ناحيه كنوكسيون آن را جداگانه، نظير قطعات متعدد ديگر، به صورت از پيش مونتاژ شده، به محل آورده اند. شكل 2-10 مدولهاي تحت فشار يك ديگ بخار با سوخت زغال و كوره كف متحرك را نشان مي دهد.

ظرفيت توليدي اين ديگ ها بستگي به حداكثر اندازه ناحيه كنوكسيون قابل حمل دارد. ديگ هاي بخار مونتاژ در محل اين ديگها معمولا بسيار بزرگ هستند و نمي توان آنها را در كارگاه مونتاژ كرد و يا به علت محدوديتهاي حمل و نقل و محدوديت جا در محل، امكان ساخت آن وجود ندارد، ساخت اين ديگها معمولا مستلزم خدمات تخصصي در محل در مواردي نظير منبسط كردن سر لوله ها يا جوشكاري قطعات تحت فشار، مي باشد. نمونه ديگ بخاري كه قسمتهاي عمده اي از آن در محل مونتاژ مي شود، در شكل 2-5 نشان داده شده است.
*
منبع مطالب :كتاب تكنولوژي ديگهاي بخار صنعتي تاليف David Gunn & Robert Horten و با ترجمه مهندس رفيعي پور