مكان ها در هرجايي از ديگ بخار كه آب وبخار وجود دارد رسوبات تشكيل مي شوند.علاوه برتشكيل رسوب زياد در ديواره لوله ها،در شبكه لوله ها،كف وسقف لوله ها نيز رسوب تشكيل مي شود.سوپرهيترها و ري هيترها غالبا رسوب مي گيرند كه اين رسوب در جاهاي ديگر تشكيل شده و توسط آب ديگ بخاربه داخل سيستم حمل مي گردند.بخار غالبا در اكونومايزرها توليد نمي شود.در اين لوله ها رسوبها معمولا از محصولا خوردگي است كه از محل تشكيل شدنشان در اين لوله ها حركت كرده وسپس در اين لوله ها رسوب نموده اند.اساسا هنگام توليد بخار ،رسوب گذاري اتفاق مي افتد.جهت لوله روي مكان ومقدار رسوبها تاثير مي گذارد ومقدار رسوبها در قسمت داغ لوله هاي توليد بخار بيشتر است. بخاطرپديده كانال بخار (توليد حبابهاي بزرگ روي ديواره لوله ها)،تجمع رسوب روي قسمت هاي افقي وشيب دار لوله ها بيشتر است.همچنين رسوب گذاري ،درست در شيب حلقه هاي جوشكاري اتفاق مي افتد كه اين حلقه ها باعث آشفتگي جريان مي شود ومحل مناسبي براي ايجاد پوشش بخار است.چون رسوبات تمايل به تجمع در نواحي داغ لوله هاي مولد بخار را دارند لذا لوله هاي نزديك به پايين ديواره پشتي ديگ بخاركه بعنوان وسيله اي براي حمل سوخت در طول كوره استفاده مي شوندو يا در لوله هاي اسكرين،بسيار مستعد رسوب گذاري هستند.در لوله هاي افقي كه سرعت جريان آب كم است احتمال وجود ذرات بزرگ بيشتر است. اكثر اكونومايزرها طوري طراحي شده اند كه بخار توليد نمي كنند.رسوبات ناشي از منابعي مثل آب كندانس برگشتي (معمولا تصفيه نشده)وارد اكونومايزر مي شوند.اكسيدها در نتيجه افزايش غلظت اكسيژن در داخل و يا قبل از اكونومايزر توليد شده،سپس حركت كرده و در اكونومايزر رسوب مي كنند. گل ولا ي استيم درام ها اغلب محتواي رسوب هستند .بازديد از مخازني كه به راحتي در دسترس قرار دارند،جزئيات شيمي آب و فرآيند رسوب گذاري را نمايان مي سازد.براي مثال ،هنگامي كه آهن در اثر تجزيه كمپلكس هاي آلي آزاد مي شود،كريستالهاي سياه مگنتيت ته نشين مي شوند. رسوبات سوپر هيترها از تراوش املاح آب ديگ بخار ناشي بوده وگاهي اوقات با كف وافزايش سطح آب همراه هستند.اين رسوب ها معمولا در ورودي سوپرهيترها يا در اتصالات((U)) شكل متراكم مي شوند.آب آلوده اي كه بر روي آن بهسازي انجام شده مي توانددرست در محل ورود ،باعث افزايش رسوبات گردد.تكه هاي رسوب واكسيدهاي لايه لايه شده كه از سوپر هيتر خارج شده اند مي توانند در اتصال((U)) شكل متراكم گشته ويا حتي به داخل توربين ها وارد شوند. شرح كلي عبارت رسوب ها به موادي اطلاق مي شودكه در جايي ديگر تشكيل شده وسپس به محل رسوب گذاري منتقل مي شوند؛ رسوب ها را نمي توان بعنوان محصولات خوردگي تشكيل شده در محل در نظر گرفت ،اگر چه همان تعريف در مورد محصولات خوردگي تشكيل شده ، كه در محل ديگر ته نشين مي شوند صدق مي كند.منبع رسوب هاي ديگ بخار چهار نوع است ، موادمعدني ، موادشيميايي كه براي بهسازي آب استفاده مي شود ، محصولات خوردگي (ديگ بخار وتجهيزات قبل از ديگ بخار) و آلوده كننده هاي آب.ته نسشت هاي اين منابع ممكن است طوري عمل كنندكه سرعت رسوب گذاري را افزايش داده ، لايه بسيار چسبنده توليد كنند وبعنوان هسته هايي براي تشكيل رسوب عمل نمايند. اينگونه ذرات شامل (اما بدون محدوديت)اكسيدهاي فلزي مس ، فسفات ها ، كربنات ها ، سيليكات ها ، سولفات ها ، آلوده كننده ها وهمچنين طيف وسيعي از مواد آلي وغيرآلي هستند.يك فرآيند توليد رسوب شامل تجمع ذرات محلول ونامحلول در يك فيلم نازك است كه روي سطح فلز را هنگام تشكيل حباب بخار مي پوشاند(شكل1-1) .

ذرات در حد فاصل بين آب و بخار جداشده ، در امتدادحدفاصل حركت كرده ودر محل تشكيل حباب در حالي كه حباب بزرگ مي شود ، رسوب مي كند.مكانيسم هاي ديگر رسوب گذاري شامل ته نشيني ذرات از محلول ورسوب ذرات بزرگ هستند.برعكس ، گرماي انحلال باعث مي شود كه رسوب گذاري در نقاطي كه انتقال حرارت زياد است رخ دهد.تمايل تشكيل رسوب به حرارت موضعي ورودي ، آشفتگي آب وتركيب آب در لوله يا نزديك ديواره لوله بستگي دارد.هنگامي كه حباب بخار از ديواره لوله جدا مي شود ، رسوب ها با آب شسته مي شوند.سرعت ساخت رسوب به سرعت تشكيل پوششي پايدار از بخار تشكيل شده و سبب تجمع مواد محلول در آب مي شود(شكل 1.2).رسوب ها ، تحت پوشش بخار حل نمي شوند زيرا مادامي كه پوشش وجود دارد ديواره نمي تواند شسته شود(شكل 1.3).

پوشش بخار همچنين سبب ناهموار شدن سطح و در نتيجه باعث آشفتگي جريان آب مي گردد.در شيب اين نوع ناهمواري ، نقاط با فشار كم تشكيل شده كه محل هاي مناسبي براي توليد حباب وبه دنبال آن تشكيل رسوب است.توليد بخار معمولا در اكونومايزرها انجام نمي شود.رسوب ها معمولا پرازآهن هستند.اكسيدآهن يا در تجهيزات قبل از ديگ بخار ويا در داخل خود اكونومايزر توليد مي شود(شكل هاي1.5و1.4).

تنش هاي حرارتي به لايه لايه شدن اكسيد كمك مي كند.لايه شدن اكسيدهاي تشكيل شده در اثر حرارت در سوپرهيترها و ري هيترها مي توانند سبب تجمع تكه هاي اكسيد در اتصالات((U)) شكل و لوله هاي افقي شوند(شكل هاي 1.7و1.6)دماهاي تشكيل رسوب (دماهايي كه بالاتر از آن سرعت تشكيل اكسيد سريع تر مي شود)براي طيف وسيعي از آلياژها در جدول(1.2)آمده است.تجمع رسوب هاي آب مي تواند بعلت تراوش املاح وكف كردن ، قل زدن وشستشوي رسوبات با آب باشد.
منبع :كتاب تجزيه و تحليل از كارافتادگي ديگ هاي بخار مترجم مهندس محمد رضا نفري