مبردهای فرعی

[SAMI]

در برخي موارد كاربردي تبريد،به دليل مسائل ايمني و كاهش در مقدار مبرد اصلي كه در بهاي تمام شده ي سيستم تأثير خواهد داشت،از مبردهاي فرعي استفاده مي شود. بطور مثال،مبردهايي كه اثرات سمي دارند،در تهويه ي مطبوع قابل استفاده نيستند. در سردخانه هاي بسيار بزرگ نيز كه مي بايستي مقدار زيادي مبرد اصلي بكار رود و در نتيجه، كار با آنها ممكن است كه اقتصادي نباشد،از مبردهاي فرعي براي سرمايش غيرمستقيم استفاده مي شود.آب سرد به عنوان مبردي فرعي،در تهويه ي مطبوع قابل استفاده بوده و براي موارد كاربردي دماي پايين،از محلولهاي آب نمك هايي مانند كلرور سديم(Nacl)، كلرور كلسيم(cacl2)،كلرور منيزيم(MgCl)،مبردهايي مانند فريون 11 و 12،كلريد متيلن (R-30)و تري كلرواتيلن(R-1120) استفاده مي كنند.درنتيجه ي اين سرد كردن غير مستقيم،اندازه ي تبخير كننده كوچكتر شده و از مقدار مبرد اصلي كاسته مي شود و اين امر باعث اقتصادي بودن سيستم خواهد شد.در پاره اي موارد،از مايعات شيميايي گليكول يا ضديخ ناميده مي شود،مانند:اتيلن گليكول و پروپيلن گليكول و غيره استفاده مي شود.امتياز عمده ي تركيب گليكول با آب اين است كه اثر فرسودگي و زنگ زدگي ندارد و مي توان تا مدتي طولاني در سيستم باقي بماند.محلول اتيلن گليكول،دماي انجمادي پايين تر از پروپيلن گليكول دارد،اما به دليل سميت اثراتش در مورد مواد غذايي،بكار نمي رود.در موارد كاربردي مواد غذايي از پروپيلن گليكول استفاده مي شود.از اين ماده مي توان در سردخانه به جاي محلولهاي آب و نمك استفاده كرد.
دماي جوش كلريد متيلن(R-30)2/39 درجه ي سانتيگراد و نقطه ي انجماد آن 7/96- درجه ي سانتيگراد و دماي جوش تري كلرواتيلن(R-1120)87 درجه ي سانتيگراد و نقطه ي انجماد آن 1/86- درجه ي سانتيگراد است.
مبردهاي فرعي مي بايستي داراي خواص زير باشند:
1ـ نقطه ي انجماد پايين
2ـ ثبات خوب
3ـ فشار بخار پايين
4ـ عدم قابليت اشتعال
5ـ ويسكوسيته پايين
در مورد گزينش محلول آب و نمك براي سيستم مورد نظر،مي بايستي شرايط كلي زير را در نظر داشت:
1ـ دماي نقطه ي انجماد مي بايستي پايين بوده و بصورت محلول باقي بماند.
2ـ داراي ويسكوسيته حداقل،ضريب انتقال حرارت و گرماي ويژه ي بالايي باشد.
3ـ از نقطه نظر ايمني،غيرقابل سمي و غيرقابل اشتعال باشد.
4ـ در تماس با لوله ها و مواد اجزاي سيستم،اثر خوردگي نداشته باشد.
5ـ ارزان قيمت باشد.
6ـ در تماس با ديگر مبردها،نمي بايستي تغييراتي در آن واصل شود.
7ـ بر بدن انسان و محصول مورد نظر تأثيري نداشته باشد.
8ـ بر طبق مقررات و استانداردهاي ملي باشد.
تأثير اين نمكها در آب،پايين آوردن درجه ي انجماد است. براي تركيب مايع و جامد،نقطه ي حداقل دماي جامد شدن را نقطه ي اوتكتيك مي گويند و دما در اين نقطه به دماي اوتكتيك و غلظت در اين نقطه به غلظت اوتكتيك معروف است.

منبع: کتاب مهندسی سیستم های تبرید مهندس سعید روستاییان