بخش سوم:
3) شوك اختلاف فشار : اين نوع شوك مختص لوله هاي برگشت كندانس بوده وعموما در كلكتورهاي اصلي جمع كننده كندانس اعمال مي شود.مي دانيد كه اگر كندانس فشاربالا ، بطور مستقيم به فضاي آزاد(اتمسفريك) ويا به لوله اي با فشار بسيار كمتر وارد شود ، بدليل افت فشار زياد(بيش از 4بار) ، حجم زيادي از آن در شرايط دما ثابت تغيير فاز داده ومستقيما به بخار تبديل مي شود ، كه به اين بخار در اصطلاح بخار فلاش گفته مي شود.بخار فلاش با سرعت وشتابي معادل 10 برابر كندانس در داخل لوله شروع به حركت مي كند.در صورتيكه سايز لوله كندانس مناسب نبوده (سايز لوله كوچك انتخاب شده باشد)وفضاي كافي براي جريان بخار فلاش بوجود آمده در لوله فراهم نباشد (لوله كاملا مملو از كندانس باشد) ، تغيير حجم ناگهاني وسرعت بالاي آن فشاري را بر ستونهاي متحرك آب وارد كرده وباعث رانده شدن حجم زيادي از كندانس در امتداد لوله مي شود.اين حركت شتابدار آب كه اصطلاحا به حركت پيستوني معروف است در امتداد جريان خود به مرور بر جرم وسرعت افزوده واندازه حركت (ممنتوم) بسيار بالايي را در خود ذخيره مي كند و در هنگام تغيير مسير ناگهاني در زانو-سه راه ويا توقف توسط شيرآلات قطع ووصل ، ضربه چكش را بر سيستم واتصالات آن وارد مي آورد. همانطور كه ميدانيد در شرايط دو فازي در داخل سيستمها ، كندانس بدليل داشتن جرم حجمي بالاتر در سطح زيرين لوله حركت كرده وبخار در فضاي خالي بالاي آن جريان دارد.بنابراين يكي از مهمترين مسائل در طراحي سيستمها ، انتخاب سايز مناسب ودقيق لوله هاي برگشت كندانس با درنظر گرفتن فضايي مناسب جهت جلوگيري از بروز ضربه چكش ناشي از اختلاف فشار مي باشد.لازم به ذكر است تا زماني كه ارتفاع ستونهاي كندانس در حال حركت به سطح بالايي لوله نرسد(شكل3) ، مسير لازم جهت عبور بخار فلاش فراهم مي باشد وپديده ضربه چكش به وقوع نمي پيوندد.
به محض اينكه ستونهاي آب تشكيلي در اثر افزايش ميزان كندانس ، سطح بالايي لوله را لمس كنن(شكل4) ، در اين صورت مسير گذر بخار فلاش بسته شده وبخار فلاش براي حركت بر پشت ستونهاي آب فشار وارد كرده وآنها را با شتاب به سمت جلو رانده وباعث بروز ضربه چكش مي شود.بنابراين انتخاب سايزهاي بالاتر براي لوله هاي برگشت كندانس ارجح مي باشد.علاوه برآن ، عدم اختلاط كندانس لوله هايي با اختلاف فشار زياد نسبت به يكديگر ، در كاهش اين پديده بسيار موثر است. 4) شوك دمايي: اين شوك نيز همانند شوك ناشي از اختلاف فشار ، فقط در خطوط برگشت كندانس رخ داده وبسيار مخرب است.عموما در لوله ها با شرايط دو فازي ، بدليل آشفتگي جريان كندانس كه بر اثر ورود ناگهاني كندانسهاي نواحي مختلف وتشكيل بخار فلاش پديد مي آيد ، همواره حجمي از بخار توسط كندانسهاي اطراف احاطه ومحبوس مي شود.اين حجم احاطه شده بصورت مجموعه اي متمركز از حبابهاي ريز ، در داخل كندانس غوطه ور مي شود.در اين شرايط كندانسهاي موجود ، بدليل داشتن اختلاف دما ، حبابهاي بخار فلاش را سرد كرده وبه سرعت باعث متلاشي شدن وتغييرفاز آنها مي شوند.از طرفي جرم مشخصي از آب در فاز بخار فضايي در حدود6/1 برابر فضاي اشغالي خود در فاز مايع را به خود اختصاص مي دهد.بنابراين متلاشي شدن ناگهاني حبابهاي بخار در اثر انتقال حرارت خود با كندانسهاي اطراف ، فضايي خالي را در داخل كندانس بوجود مي آورد.در اين حالت كندانسهاي موجود در اطراف فضاي خالي ، در اثر خلاء نسبي پديد آمده ناشي از تغيير حجم بخار ، با شتاب وسرعت بسيار بالا و از تمامي جهات براي پركردن اين فضاي خالي ، به سمت آن هجوم آورده واين امر منجر به برخورد امواج مغشوش وشتابدار كندانس با يكديگر ، ايجاد ضربه وتوليد صداي شديد ونهايتا وارد آمدن ضربه چكشي موضعي از محل برخورد امواج بر سيستم مي شود.
تنها راه جلوگيري ويا كاهش ميزان اين برخوردها انجام صحيح لوله كشي خطوط كندانس و رعايت نكات انشعاب گيري در آنهاست همانطور كه در شكل5 مشخص است ، واريز كندانسهاي جمع آوري شده از نقاط مختلف به كلكتور اصلي كندانس ، حتما بايد از قسمت فوقاني كلكتور صورت گيرد و در غير اينصورت اگر اين عمل از سطح مياني ويا سطح زيرين كلكتور انجام پذيرد ، همواره مقدار زيادي بخار فلاش مستقيما به درون كندانسهاي سرد تزريق شده ومسائلي از قبيل ايجاد آشفتگي در جريان كندانس ، ايجاد شوك دمايي وبروز ضربه چكش در سيستم را بهمراه دارد. منبع:پورتال مشهد بویلر