کمپرسورهای گریز ازمرکز بعد از کمپرسورهای تناوبی پرمصرف ترین کمپرسورها در صنایع می باشند به ویژه به عنوان کمپرسور مورد استفاده در فرآیندها در رده اول قرار دارند. حال اگر به جای تعداد، ظرفیت و یا توان مصرفی معیار انتخاب قرار گیرد ، کمپرسورهای گریز از مرکز بالاترین سهم را در فرآیند تراکم گازها در صنایع به خود اختصاص می دهند.
در طول ۴٠ سال اخیر به لحاظ ابعاد نسبی کوچکتر ووزن کمتر (درمقایسه با کمپرسورهای تناوبی)، با رشد و توسعه صنایع، بکار گیری از کمپرسورهای فوق در فرآیندها بیشترین توجه را به خود معطوف داشته است . پائین بودن بار وارده بر روی فوندانسیون در این کمپرسورها موجب گردیده تا در نصب آنها به فوندانسیون کوچکتر وسبکتری نیاز باشد. در قدمهای اولیه ساخت این کمپرسورها، راندمان آنها بسیار پائین بوده و قدرت رقابت با کمپرسور های تناوبی رانداشتند. ولی در مناطقی که قیمت انرژی پائین باشد (نظیر کشورما ) می تواند برای خود سهم بزرگی را در بازار فروش کمپرسورها اختصاص دهد.
در طرحهای اولیه، از این کمپرسورها برای مواقعی که فشار مورد نیاز کم و دبی زیاد مورد نظر بود، استفاده می شد. در سالهای اولیه دهه ١٩٣٠ در صنایع فولاد از این کمپرسورها برای کوره های ازنوع (Blast Furnace) استفاده می شد. درهمین دوران استفاده از این کمپرسورها برای کشیدن گازهای حاصل از تبدیل ذغال سنگ به کک در کوره های کک مرسوم گردید.در سالهای پایانی دهه ١٩٣٠ صنایع تبرید برای تهویه مطبوع ساختمانها، استفاده از این کمپرسورها را به لحاظ کوچکی ابعاد و پائین بودن میزان لرزش وفوندانسیون مورد نیاز دردستور کارمهندسین تاسیسات قرار گرفت. بالارفتن ظرفیت واحدهای صنعتی و ارزان بودن قیمت انرژی دلیل خوبی بود تا بهره گیری از این کمپرسورهادر صنایع در سالهای دهه ١٩۵٠ رشد بیشتری داشته باشد.
افزایش قیمت انرژی در سالهای ١٩٧٠ هرچند که تا حدودی موجب محدودیت انتخاب این کمپرسورها گردید ولی زمینه مناسبی بود تا بر روی افزایش راندمان این کمپرسورها اصلاحاتبنیادی صورت پذیرد . از سوی دیگر نیاز به افزایش قابلیت اعتماد(Reliability)در بهره گیری از کمپرسور خود کمک بزرکی برای توسعه بازار فروش کمپرسورهای گریزازمرکز شد . چرا که در بسیاری از موارد این کمپرسورها قادر بودند بدون نیاز به هرگونه تعمیر اساسی به مدت سه سال درواحدهای مربوطه درحال کار باشند و این زمان در بعضی از موارد حتی به ۶ سال نیزمی رسید. عامل فوق به لحاظ کاهش عوارض زیانبار توقف خط تولید جهت تعمیرات و بویژه در واحدهای بزرگ دلیل خوبی بود تا این نوع کمپرسورها نگاههای متخصصان صنایع را متوجه خود سازند، وهمین جا بود که قابلیت اعتماد، عنصر اولیه انتخاب کمپرسورها شد تا قیمت انرژی .کمپرسورهای گریزازمرکز برای دبی ۱۷۰۰تا ۱۰۰۰۰۰۰ مترمکعب در ساعت ساخته می شوند. بدیهی است که به همین خاطر استفاده از این کمپرسورها دردبی های کم که چندان اقتصادی نمی باشند نتوانست موفقیت چندانی را کسب نماید . نسبت تراکم قابل دسترسی در کمپرسورهای یک طبقهگریزازمرکز به حدود ٣ نیز می رسد ولی در کمپرسورهای گریزازمرکز چند طبقه که برای هواویا ازت به کارگرفته می شوند، مقدارآن کمتر از ٢ می باشد.دسته بندی Classification
قبل از ورود به هر بحثی در این زمینه نخست لازم است که واژه مرحله (Stage) در کمپرسورها مجددا تعریف گردد. در زمینه کمپرسورهای تناوبی این واژه تعریفی استاندارد داشته و عبارت است از تعداد دفعاتی که گاز در فضای بین پیستون وسیلندر تحت فرآیند تراکم قرار می گیرد و در بین مراحل خنک می شود. اما در مورد کمپرسورهای گریز از مرکز این واژه از نظر سازندگان کمپرسور ومهندسین فرآیند دارای تعابیر متفاوتی می باشد.

از نظر سازنده کمپرسور ، مجموعه یک پروانه و یک پیچک (Diffuser) را یک مرحله می گویند. حال آنکه از نظر مهندسین فرآیند این واژه در یک محدوده از فرآیند تراکم معنی پیدا می کند که گاز تحت عمل خنک کردن مجدد قرار گیرد. مثلا اگر کمپرسور دارای ۶ پروانه و یک خنک کن بین مرحله ای باشد، سازندگان کمپرسور آنرا ۶ مرحله ای و مصرف کنندگان آنرا ٢ مرحله ای می نامند. این اختلاف نظر در کمپرسورهایی که دارای یک پروانه می باشند مسئله مهمی نبوده چراکه هر دو یک مفهوم را می رسانند. اما وقتی که تعداد پروانه ها ی یک پوسته افزایش می یابد اختلاف نظرها خود را نشان می دهند.یکی از حالتهای دسته بندی کمپرسورهای گریز از مرکز شکل پوسته آن می باشد. با توجه به اینکه پوسته ها دوتکه می باشند برحسب اتصال تکه ها به یکدیگر کمپرسورها را افقی(Horizental) و یا عمودی(Vertical)می نامند. کمپرسور یک طبقه ای که پروانه آن به صورت آویزان (Overhung) می باشد نمونه ای ازکمپرسور یک مرحله ای پوسته عمودی (Vertical Split) می باشد. کمپرسورهای گریز از مرکز چند مرحله ای غالبا به شکل افقی ساخته می شوند.
حسن بزرگ کمپرسورهای افقی، سهولت در تعمیر ونگهداری آن می باشد. با باز کردن قسمت فوقانی پوسته کلیه قسمت های درونی کمپرسور در دسترس بوده و رو تور آن را می توان بدون جداکردن از کمپرسور بیرون کشید. در کمپرسورهایی که در فشار بالا و یا برای تراکم گازهای با جرم مولکولی کم کار می کنند، آب بند کردن پوسته مشکل بوده ودراین گونه موارد ترجیح داده می شود که کمپرسور به شکل بشکه ای (Barrel type) ساخته شود. در مدلهای چند مرحله ای کمپرسورهای بشکه ای ، یک بشکه داخلی به صورت افقی درون پوسته اصلی کار گذاشته شده است، بطوریکه می توان روتور را بدون جداکردن پروانه ها بیرون کشید. در کمپرسورهای با پروانه آویزان جداکردن روتور بدون جداسازی پروانه ها امکان پذیر نمی باشد. طرح د یگر
کمپرسورهای گریز از مرکز، مدل گیربکسی آن است. این نوع کمپرسورها غالبا از نوع پروانه آویزان بوده که دارای یک دنده بزرگ(Bull Gear)بوده و انتقال نیرو به پروانه ها توسط دنده های کوچکتر(Pinion)صورت می گیرد.در این نوع طراحی، پوسته (Casing ) به گیر بکسی متصل می باشد. این طرح می تواند درشکل های یک یا چند مرحله ای ساخته شوند. کمپرسورهای چند مرحله ای از نوع طرح فوق غالباً برای تراکم هوا ساخته شده و خنک کن بین مرحله ای آن بخشی از مجموعه کمپرسور می باشد. باز نشر از سایت مشاهده لینک ها و تصاویر پس از ورود یا عضویت