سونا يك نام كلي براي محلي است كه در جه حرارت بالايي داردبه گونه اي كه امكان تعريق اشخاص را فراهم مي آوردتا بدين ترتيب از فوائد بالا رفتن حرارت بدن و ايجاد تعريق بهره مند شويم .

بنابراين وقتي از سونا صحبت مي كنيم همه مواردي را كه شرايط گفته شده را داشته باشند شامل مي شود . اما سونا در مجموع به دو نوع :
سوناي خشك و سوناي بخار تقسيم مي شود كه اگر چه اين دو نوع با هم تفاوت ماهيتي زيادي
ندارند اما شكل ظاهري آنها و طرز ساخت و كاركردن اشان با هم متفاوت است . امروزه سوناي هاي خصوصي داخل منازل و آپارتمانها و استخرهاي عمومي وجود دارند و بتدريج جزيي از معماري خانه هاي ايراني هم مي شود هر چند هنوز هم به سونا بعنوان يك موضوع لوكس و تجملاتي نگريسته مي شود كه مخصوص طبقات مرفه است اما با آگاهي يافتن عموم جامعه از فوائد و منافعي كه سوناي براي آنها دارد و با بررسي هزينه ساخت سونا كه حتي مي تواند توسط افراد خوش ذوق و فني در داخل خانه هايشان با كمترين هزينه ممكن ساخته شود ؛ من اطمينان دارم كه سونا رفتن جايگاه خودش را در فرهنگ ايراني پيدا خواهد كرد و از يك موضوع شيك و تجملاتي به يك نياز ضروري مانند استحمام كردن تبديل خواهد شد .

سونای بخار
عبارت است از اطاقي شبيه حمام كه داخل آن (كف و ديوارها و سقف ) تمام بوسيله كاشي . سراميك هاي كوچك پوشانده شده است بطوريكه كاملا قابل شستشو مي باشد . عموما حرارت اينگونه سونا حدود 80 درجه سانتي گراد است سونا رفتن باعث تعريق و ايجاد آرامش در بدن مي شود و فوائد بهداشتي فراواني براي انسان دارد . كلمه سونا برگرفته از يك كلمه فنلاندي ساونا : savuna” كه به معني قرار گرفتن در دود است .

در زمانهاي قديم سونا را بصورت سوراخ خاي بزرگي رد داخل زمين مي ساختند كه مي توانست كل يك قبيله يا اجتماع را در خود جاي دهد . و درمركز آن حفره يا براي آتش برپا كردن در نظر مي گرفتندو ورودي اين سوراخ زير زميني را هم به منظور ممانعت از ودود آب باران و بيرون رفتن گرما با يك سقف مي پوشاندند .
سونا از سال 1700 ميلادي بعنوان در حمامهاي عمومي مورد استفاده قرار داشته است .

در اين اتاق دريچه هاي براي ورود بخار در نظر گرفته شده است . آب در محلي خارج از اين اتاق گرم شده و بصورت بخار در مي آيد و سپس بخار آب وارد اتاق مي شود به اين ترتيب با اتاقي مملو ازبخارهاي داغ آب مواجه هستيم كه محل بسيار مناسبي براي گرم شدن و عرق كردن بدن است . اين اتاق هاي معمولا آنچنان مملو از بخار هستند كه به زحمت مي توان چيزي را ديد . جديدا از لامپ هاي هالوژن پر نور براي اين گونه سوناها استفاده مي كنند چون گرما و حرارت به اندازه كافي بدن را تحت فشار قرار مي دهند و ديگر نبايد بگذاريم تاريكي هم به آن اضافه شود . اين براي سوناهايي است كه با استفاده از ديوارهاي عادي ساخته مي شوند ولي من سوناهايي را ديده ام كه با استفاده از پلي كربنات و مواد مصنوعي شفاف ، امكان ورود نور از بيرون را فراهم مي كنند و ديگرنيازي به نور مصنوعي نيست . هر چند همين نوع از سونا ها نيز رد شب نياز به روشنايي دارند .

بحث هاي بسيار طولاني و بي انتهايي در جريان بوده كه كدام يك از اين نوع سوناها بهتر است و بر ديگري ارجحيت دارد . ما در اين مورد بعدا توضيح خواهم داد فقط در اينجا به اجمال يادآوري مي كنم كه سونا ها همانطوريكه در مقدمه گفته شد تفاوت ماهيتي با هم ندارند و همه تقريبا نتايج يكساني دارند و اينكه كداميك را به ديگري ترجيح دهيم بيشتر به سليقه شخصي و علاقه افراد بر مي گردد . هر چند اينجا در ايران اين موضع به امكانات هم بستگي دارد . چون مثلا وقتي براي ما استفاده از سوناي بخار و ساخت آن امكان پذير نيست ناچار بايد از نوع ساده تر آن كه سوناي خشك باشد و هزينه كمتري دارد استفاده كنيم .


براي بعضي از افراد تحما سوناي خشك راحت تر است وبراي برخي نيز سوناي بخار . بهر حال هر دو نوع اين سونا ها براي بدن مفيد است و خواص خاص خود را دارد . بياد داشته باشيد كه سوناي خشك اگركاملا خشك باشد به ريه هاي آسيب مي رساند و براي مواردي كه دچار گلودرد و سرماخوردگي هستيد و خصوصا رد فصل زمستان ، استفاده از سوناي بخار بهتر است .
درجه حرارت سوناي بخار هم با سوناي خشك فرق دارد .

هشدار : هشدارها و نكاتي در مورد سونا
عمده ترين خطري كه استفاده از سونا دارد اين است كه ماندن بيش از اندازه در آن مي تواند در بعضي افراد باعث غش و ضعف ناشي از گرماي بيش از اندازه شود . افرادي كه مستعد ابتلا به اين وضع هستند بيشتر آنهائيكه هستند كه بيماري قلبي دارند يا اقدام به نوشيدن الكل كرده اند . به هيمن جهت نوشيدن مشروبات الكلي و همزمان رفتن به سونا كار اصلا درستي نيست . (ضمن اينكه مصرف مشروبات الكلي در همه حال امر مردودي است )
به همين جهت لازم است براي رعايت ايمني ، موارد زير مورد نظر قرار گيرد :
· ازباعث افسردگي مي شود جريان خون به پايانه هاي عصبي را هم كند مي كند و در عمل باعث از كار افتادن آنها مي شود و باعث مي شود كه اثرات خوب ناشي از سونا را بي اثر سازد .
· افراد مسن و پير بايد ميزان ماندن اشان را در سونا محدود كرده و زياد در سونا نمانند .
· افرادي كه داراي بيماري قلبي هستند و يا ناراحتي تنفسي دارند بايد از رفتن به سونا اجتناب كنند و بطوركلي هر كسي كه داراي نارحتي مزمن است بايد ابتدا با دكترش مشورت كند و در صورت اجازه دادن پزشك از سونا استفاده نمايد .
· نبايد قبل از رفتن به سونا غذا بخوريد.
· از مصرف دارو به هنگام سونا خودداري كنيد – داروهاي تسكين دهنده ، داروهاي تحريك كننده و ساير داروهايي كه توسط پزشك تجويز شده است مي توانند باعث تغيير سوخت و ساز بدن شوند و در گرماي سونا اثرات نامطلوبي بر روي بدن بگذارند .
· هرگاه احساس گيجي كرديد و يا مشكلي در تنفس اتان مشاهده نموديد و يا بطور كلي احساس ناراحتي به شما دست داد ، لازم است كه بلافاصله سونا را ترك كنيد . نوشيدن مشروبات الكلي خودداري كنيد . چون ضمن اينكه
· هنگاميكه تصميم به استفاده از سونا گرفتيد ، اين كار را بتدريج و به آرامي شروع كنيد . درابتدا تا جايي كه برايتان امكان دارد و احساس راحتي مي كنيد در سونا بمانيد . و هر بار كه به سونا مي رويد مدت زمان ماندن در سونا را زيادتر كنيد تا بتدريج به ماندن در سونا عادت كنيد .

رفع مسئوليت : DISCLAIMER
زنان حامله يا كساني كه فشار خون بالا دارند و يا مبتلا به بيماري قلبي هستند بايد به هنگام استفاده از سونا به نكات احتياطي توجه كرده و حتما قبل از شروع برنامه هاي بخار درماني و سونا رفتن با پزشك خود مشورت نمايند .
منبع:صنعت تاسیسات