پوتین که اکنون برای سومین بار ریاست جمهوری روسیه را عهده دار شده است، بر این باور است که اقتدار روسیه در گرو توسعه صنعت نفت این کشور و ایفای نقش فعال تر در بازار انرژی جهانی است. به این ترتیب وی در آغاز دور جدید ریاست جمهوری، توسعه بیش از پیش میدان های نفت و گاز فراساحلی را در دستور کار قرار داده است. نشریه پترولیوم آرگس در مطلب پیش رو نگاهی دارد به تازه ترین سیاست های پوتین در زمینه انرژی.

به گزارش نشریه پترولیوم آرگس، در ماه آوریل سال جاری میلادی، با انجام سه معامله بزرگ، زمینه فعالیت در بخش فراساحلی نفت روسیه برای شرکت های نفتی خارجی فراهم شد و پس از مدت ها انتظار، فرصت های سرمایه گذاری در این بخش جذابیت پیدا می کنند.آغاز سومین دور رئیس جمهوری ولادیمیر پوتین در روسیه را نمی توان دوران تازه ای برای روسیه تلقی کرد. با این همه، بازگشت او به مقام ریاست جمهوری روسیه، نشانه های امیدوار کننده ای برای صنعت نفت این کشور در بر داشته است.به نظر می رسد پوتین در پی آغاز دور تازه ای از تولید فراساحلی نفت و گاز است که می تواند عمده ترین حجم سرمایه گذاری شرکت های غربی در صنعت نفت روسیه را از میانه دهه 1990 میلادی تا کنون به دنبال داشته باشد.قراردادهای مشارکت در تولید امضا شده در دهه 1990 میلادی، سبب راه اندازی تنها پروژه عظیم فراساحلی روسیه، یعنی ساخالین یک و دو شدند.اگر امیدواری ها درباره ظرفیت بخش فراساحلی نفت و گاز روسیه به واقعیت بپیوندد، جهش قابل توجهی در سرمایه گذاری آمریکایی ها و اروپایی ها در صنعت نفت روسیه پدید خواهد آمد که همه سرمایه گذاری های گذشته غربی ها در این کشور را تحت تاثیر قرار می دهد.

موج تازه قراردادهای نفتی
چندی پیش، پوتین در آیین امضای تازه ترین قرارداد فراساحلی نفتی روسیه حضور یافت که در آن، شرکت روسی دولتی روسنفت برای اجرای یک پروژه مشترک فراساحلی در دریای بارنت و دریای اختسک، با شرکت نروژی استات اویل قرارداد بست.توافق تازه با استات اویل، همسو با رویکرد تازه روسنفت است که سبب شده بود پیش از این، با شرکت های آمریکایی اکسون موبیل و انی ایتالیا قرارداد ببندد.در الگوی تازه روسنفت، شرکت های خارجی با پذیرش هزینه های اکتشافی، اجازه دسترسی به ذخایر فراساحلی نفت و گاز روسیه را به دست می آورند.روسنفت نیز در مقابل، امکان دسترسی به بعضی پروژه های نفتی خارج از روسیه را به دست می آورد.پوتین با ترسیم دورنمایی جذاب از صنعت نفت روسیه، می گوید: ما برای سرمایه گذاران، فرصت برنامه ریزی بلند مدت را فراهم می کنیم و به آنان اطمینان می دهیم خطر تغییر مقررات و شرایط کاری، آنها را تهدید نمی کند.روسیه برای وارد کردن سرمایه گذاران خارجی، انگیزه ساده ای دارد؛ بدون کمک گرفتن از دیگران، این کشور برای توسعه ذخایر فراساحلی خود به ویژه در مناطق قطبی، از تجربه و فناوری های لازم برخوردار نیست.پوتین اعلام کرده است: روسیه باید پیشتاز اکتشاف نفت و گاز در قطب و مناطق اطراف آن باشد و معتقد است این ذخایر ثروت استراتژیک روسیه در قرن بیست و یکم به شمار می آیند.

علاقه شخصی پوتین به مسائل مربوط به قطب شمال، مشوق مهمی برای سرمایه گذاران محسوب می شود.معامله با استات اویل و معاملات پیش از آن، «رأی اعتماد» شرکت های نفتی اروپایی و آمریکایی به پوتین محسوب می شود و به نظر، عزم وی برای ایجاد شرایط جذاب سرمایه در این بخش، این شرکت ها را تحت تأثیر قرار داده است.

لزوم اصلاح نظام مالیاتی
معافیت های مالیاتی برای اکتشاف فراساحلی نفت و گاز، از آغاز اکتبر سال جاری میلادی لازم الاجرا می شوند؛ این پروژه ها از 5 تا 15 سال معافیت از تعرفه صادرات برخوردار می شوند و برای پروژه های پیچیده تر، تخفیف های مالیاتی ویژه ای در نظر گرفته می شود.با این همه، سرمایه گذاران خواهان پیشیبانی بیشتر از طرح های معافیت مالیاتی هستند.ترگریم ریتان، مدیر مالی استات اویل می گوید: پیش از هر تصمیم گیری درباره سرمایه گذاری در روسیه، لازم است چارچوب های مالیاتی تعیین شوند.استات اویل نیز مانند دیگر شرکت ها، از دشواری فعالیت های توسعه میدان های نفت و گاز فراساحلی در روسیه در چارچوب مقررات کنونی این کشور آگاه است.استات اویل هم اکنون در پروژه فراساحلی شتوکمان در دریای بارنت با مدیریت شرکت روسی گازپروم، 24 درصد سهم دارد اما به دلیل ابهام های مربوط به امتیازهای مالیاتی این پروژه، در تصمیم گیری برای سرمایه گذاری در آن دچار تردید شده است.نقش پوتین در دور تازه سرمایه گذاری، زمینه های تازه ای برای افزایش خوشبینی به آینده این فعالیت ها ایجاد کرده است.ماه گذشته میلادی، پوتین اعلام کرده بود در 30 سال آینده، صنعت نفت و گاز روسیه حدود 500 میلیارد دلار سرمایه به این کشور سرازیر می کند و 300 میلیارد دلار نیز در صنایع وابسته به این بخش ها جذب می شود که درمجموع، کمک بزرگی برای توسعه اقتصادی روسیه خواهد بود.پوتین قبول دارد که برای رسیدن به این هدف، روسیه باید شرایطی را فراهم کند که «نسبت به شرایط فراهم شده از سوی رقیبان، مطلوبیت بیشتری داشته باشند».

روسیه تا کنون نشانه های مثبتی درباره معافیت های مالیاتی تازه برای فعالیت های نفت و گاز فراساحلی بروز داده است اما این اشاره ها، عملی شدن این وعده ها را تضمین نمی کنند.12 سال پیش، پوتین با دفاع از قراردادهای مشارکت در تولید، امیدواری برای حضور و مدیریت شرکت های خارجی در پروژه های نفتی روسیه را افزایش داد.با این حال، در سال های بعد از آن، قراردادهای مشارکت در تولید مطلوبیت خود را از دست دادند و نگرانی هایی همچون «چپاول ثروت های ملی روسیه از سوی بیگانگان» و مخالفت های شرکت های نفتی داخل روسیه سبب شد جز سه قرارداد مشارکت در تولید در میانه دهه 1990 میلادی، هیچ قرارداد تازه مشارکت در تولیدی در روسیه منعقد نشود.این بار دولت روسیه با تضمین نقش مدیریتی شرکت های روسی در پروژه های مشترک با شرکت های خارجی، چارچوبی ایجاد کرده است که نگرانی های گذشته درباره حضور بیگانگان را کاهش می دهد.به نظر می رسد پوتین قصد دارد مدت ها در عرصه سیاست روسیه باقی بماند و شرکت های نفتی خارجی امیدوارند این اشتیاق تازه برای جذب سرمایه خارجی کمرنگ نشود.