روشهاي جلوگيري ازضربه آبي(قوچ)
يكي از معضلات سيستم هاي انتقال بخار پديده ضربه آبي است كه در صورت بروز باسروصدا و آسيب هاي جدي به لوله ها و اجزاء سيستم، مانند تله هاي بخار، تخليه كنندهها(Vents) همراه خواهد بود. در اين سيستم ها دو نوع ضربه داريم.
1)در اثرتجمع قطرات تقطير شده در قسمت افقي لوله هاي بخار و عبور بخار با سرعت بالا در

[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/sabory/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.gif[/IMG]


مجاورت اين قطرات ضربه اتفاق مي افتد. در اثر برخورد بخار سريع (تا 50(m/sباقطرات مايع لرزش ايجاد شده و در صورت حجيم بودن توده آب تشكيل شده حركت اين توده باسرعت نزديك سرعت بخار و برخورد آن به اولين زانوئي مسير، نيروي فوق العاده اي برزانوئي اعمال شده كه ممكن است منجر به شكست لوله گردد.
2)ضربه آبي نوع دومهمان كاويتاسيون است كه در اثر شكل گرفتن حباب هاي بخار در لوله اي كه از آن آبعبور مي كند رخ مي دهد چنانچه در اثر تبادل حرارت بخارها تقطير شوند حبابهاي بخارتركيده و پديده كاويتاسيون رخ ميدهد دراينصورت امكان آسيب ديدگي تله هاي بخارواجزاءديگر سيستم وجود دارد.
موارد مهم در نصب لوله هاي بخار جهت جلوگيري از اينپديده بقرار زيرمي باشند:
üلوله هاي بخار بصورت شيبدار از ديگ بخار تا محلتخليه قطرات(Drip Trap)نصب شوند.
üجايگاه تخليه قطرات بايستي جلوتر از شيرتنظيم بخار پيش بيني شود تا از تجمع قطرات در موقع بسته بودن شير جلوگيري شود.
üصافي هاي Y شكل نصب شده در خطوط بخار بايستي داراي پرده صافي نصب شده افقيباشند تا مانع جمع شدن قطرات و حركت توده ائي آنها در موقع شروع جريان بخار شود.
كليه تجهيزاتي كه داراي تنظيم كننده بخار هستند بايستي داراي تخليه ثقليقطرات از تله بخار باشند و از برگشت به مسير با افزايش ارتفاع(Lifts) بايستيجلوگيري شود.
üيك تله ترمو استاتيك بهترين انتخاب براي يك مبدل حرارتي است دراين صورت هواي جمع شده سريعاً تخليه ميگردد. در صورت عدم تخليه قطرات امكان بروزپديده ضربه و عملكرد ضعيف مبدل وجود دارد.
üهر افزايش ارتفاعي(Lifts) در خطوطبرگشتي كندانس بعد از تخليه تله بخار نياز به يك فشار مثبت در پوسته مبدل حرارتيجهت تخليه قطرات كندانس دارد، واضح است تا تأمين فشار كافي، احتمال افزايش دماي سمتبخار وجود خواهد داشت و در اينصورت دماي آب خروجي از مبدل نيز تغيير خواهد كرد.
üدر اغلب مبدلهاي حرارتي خلاء شكن نصب مي شود بنحويكه چنانچه در داخل پوسته خلاءايجاد شد شير خلاء شكن باز شده و هوا به داخل مبدل جريان يابد در غير اينصورت خلاءايجاد شده در مبدل موجب جمع شدن مايع و بروز پديده ضربه ميگردد.
هدف از تله بخار در سيستمهاي بخار بيرون کردن آبي است که در داخل وسايل مصرف کننده حرارت يا خطوط لوله تقطيرمي شود. تله بخار اجازه نمي دهد از آن بخار عبور کند اما آب عبور مي کند، محل نصبتله بخارها بعد از هر مرحله تبادل حرارت مانند بعد از مبدل، کنوکتور و نيز در پائيناغلب رايزرها و انتهاي لوله اصلي بخار مي باشد.
در مورد کار با تله هاي بخار، يک نکتهبسيار مهم وجود دارد و آن اين است که اولين گام براي اجتناب از مشکلات ايجاد شدهتوسط اين تجهيزات،انتخابمناسب و نصب صحيح آن ها مي باشد. اگر با اين تجهيزات به ظاهر ساده ولي در عين حال بسيار مهم مشکليداريد، مي توانيد از خطوط راهنماي ارائه شده در اين نوشتار براي تشخيص و رفع عيب آنها استفاده نماييد. وظيفه ي تله بخار، زدايش کندانسه، هوا و دي اکسيد کربن از سيستملوله کشي به محض تجمع اين گازها و با حداقل اتلاف بخار است. زماني که بخار، گرماينهان ارزشمند خود را آزاد مي کند و چگاليده مي شود، اين کندانسه ي داغ بايدبلافاصله از سيستم جدا شود تا از بروز پديده ي ضربه قوچ جلوگيري گردد. وجود هوا درسيستم بخار، بخشي از حجم سيستم را که قاعدتاً بايد توسط بخار اشغال شود به خوداختصاص مي دهد. دماي مخلوط هوا-بخار، به دمايي کمتر از دماي بخار خالص افت مي کند. هوا، يک عايق است که به سطح لوله و تجهيزات چسبيده و باعث کند و غير يکنواخت شدنفرآيند انتقال حرارت مي گردد. در صورتي که دي اکسيد کربن حضور داشته باشد، بخارموجود در سيستم، دي اکسيد کربن را به ديواره هاي سطح انتقال حرارت رانده و بدينترتيب، انتقال حرارت کاهش مي يابد.دي اکسيد کربن همچنين مي تواند در کندانسه به صورت محلول در آمده وتوليد اسيد کربنيک نمايد که باعث خوردگي در لوله ها و تجهيزات ميگردد.
انواع تله بخارها جهت جلوگیری از ضربه قوچ:
1)تله هاي شناور
2)تله نوع سطلباز
3)تله هاي سطل وارانه
4)تله ترموديناميکي
5)تله ترموستاتيک انبساطفلزي
6)تله ترموستاتيکي فشار متعادل
7)تله دو فلزي (بيمتال)