[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/sabory/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.jpg[/IMG]

يکي از مهمترين عوامل تعيين کننده در آسايش، سلامتي و نشاط ساکنان هر ساختمان، چگونگي عملکرد تأسيسات گرمايش ـ سرمايش و تهويه مطبوع ساختمان مي*باشد. از سوي ديگر سيستم گرمايش مرکزي يا موتورخانه به دليل برخورداري از امتيازاتي چون: «جدا بودن فضاي احتراق سوخت از فضاي کار و زندگي»، «کاهش خطرات و آلودگي*ها»، «امکان کنترل و نگهداري بهتر» و«صرفه*جويي در هزينه*هاي انرژي» بهترين گزينه براي تأمين انرژي حرارتي ساختمانهاي بزرگ و مجتمع*هاي ساختماني با کاربري اداري، تجاري و مسکوني مي باشد.
[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/sabory/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image003.jpg[/IMG]از آنجايي که موتورخانه، قلب ساختمان به شمار مي*آيد لازم است که کليه مراحل «طراحي»، «انتخاب تجهيزات»، «نصب و راه*اندازي»، «تعمير و نگهداري»، «سرويس و بازديد» آن بوسيله افراد مجرب و آموزش ديده انجام شود. علاوه بر آن ساماندهي چنين مجموعه گسترده*اي از تجهيزات مکانيکي و الکتريکي، بدون داشتن يک «برنامه مدون» امکان پذير نيست.
متأسفانه در کشور ما در بيشتر ساختمانها (اعم از اداري،تجاري و مسکوني)، چنين «برنامه مدوني» براي رسيدگي به وضعيت موتورخانه*ها وجود ندارد. اغلب به دليل ناآگاهي و يا ضرورت، موتورخانه*ها به شيوه*اي نادرست و ناقص و توسط افراد غير متخصص نگهداري مي شود که اين امر پيامد*هاي بسيار ناگواري برجا مي*گذارد. در جدول زير مقايسه*اي بين شيوه صحيح و شيوه غلط در راهبري و مديريت تأسيسات حرارت مرکزي انجام شده است.

رويه اول
(راهبري غير منسجم، ناپيوسته و نامنظم)
رويه دوم
(برنامه راهبري اصولي، يکپارچه و منظم)
ويژگي*ها
· طراحي تجربي
· نقص در مدارک فني و مستندات
· انجام سرويس و تعميرات به صورت مقطعي و در صورت بروز مشکل حاد
· عدم مميزي، بازديد و کنترل دوره*اي
· امکان تصميم*گيريهاي سليقه*اي و نادرست
· ناهماهنگي در عمليات اجرايي، تحميل هزينه*هاي غير ضروري
· اجراي عمليات توسط افراد غير متخصص
· طراحي بر مبناي اصول و استاندردهاي علمي و مهندسي
· کامل بودن مدارک فني و مهندسي
· نگهداري و سرويس بر اساس برنامه مدون و منظم
· انجام بازديدهاي دوره*اي براساس برنامه نظارت مستمر
· تصميم*گيريهاي هوشمندانه بر اساس برنامه جامع و فراگير
· هماهنگي کامل در اجراي عمليات مختلف اجرايي و بهينه سازي سيستم
· انجام کارها توسط افراد متخصص و صلاحيت*دار
پيامدها
· طراحي و انتخاب سيستم نامناسب براي ساختمان، افزايش هزينه*هاي اوليه و نارضايتي ساکنان
· کاهش عمر مفيد و بازدهي تجهيزات، نياز به تعميرات مکرر، هزينه بالاي نگهداري
· بالا بودن تلفات انرژي و هزينه سوخت
· توليد گازهاي آلاينده به ميزان بسيار زياد
· امکان بروز حوادث
· متناسب بودن سيستم انتخاب شده با شرايط ساختمان، کاهش هزينه*هاي اوليه و خشنودي ساکنان ساختمان
· افزايش عمر مفيد، بالا بودن بازدهي تجهيزات و کارکرد مطلوب و کم اشکال سيستم، کاهش هزينه*هاي نگهداري
· افزايش بهره*وري سوخت، کاهش تلفات انرژي و هزينه*هاي مربوط به آن
· کاهش چشمگير و يا حذف گازهاي آلاينده
· ايمني و سلامت کامل براي ساکنان
شرکت «بهينه سازان صنعت تأسيسات» به عنوان اولين مجموعه تخصصي در ايران که رسالت ساماندهي تأسيسات حرارت مرکزي (موتورخانه*هاي شهري) را بر عهده گرفته است، با تکيه بر تجربيات منحصر به فرد در اجراي پروژه «بهينه سازي 5000 واحد موتورخانه در سطح کشور» و نيز اجراي آزمون استاندارد تجهيزات حرارتي خانگي، به اين ميدان گام نهاده است.
طرح «ساماندهي موتورخانه*هاي شهري» به طور کامل شامل مراحل زير است:
1-آموزش: در اين مرحله، متقاضيان مي توانند نکات کاربردي و مفيدي را در مورد روش*هاي صحيح نگهداري تجهيزات موتورخانه و بهينه سازي مصرف انرژي در ساختمان بياموزند. [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/sabory/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image005.jpg[/IMG]
2-تهيه شناسنامه فني براي موتورخانه: در اين مرحله همه مشخصات ضروري موتورخانه از جمله نقشه*ها و پلان*ها، دستورالعمل سرويس تجهيزات و برچسب انرژي به صورت يکجا تهيه و در اختيار مسؤول ساختمان قرار مي*گيرد.
[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/sabory/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image006.jpg[/IMG]

3-سرويس و اصلاح مدار آب در گردش: در اين مرحله علاوه بر سرويس*هاي لازم بر روي ديگ آب گرم، مواردي چون رسوب*زدايي، سرويس پمپها، عايقکاري، بررسي افت فشار و اصلاح سيستم لوله*کشي، سرويس منبع انبساط و . . . انجام مي*شود.

[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/sabory/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image007.jpg[/IMG]
4-سرويس و اصلاح سيستم سوخت و احتراق: در اين مرحله، ابتدا تک تک اجزاي خط سوخت رساني به لحاظ مسايل ايمني و استاندارد مورد بازبيني و اصلاح قرار مي*گيرد. سپس مشعل به طور کامل سرويس شده و در مرحله آخر با کمک دستگاه آناليز گازهاي احتراق به صورت دقيق تنظيم مي*شود. اهميت فوق العاده اين مرحله در حذف آلودگي*ها (بويژه مونواکسيد کربن) و کاهش مصرف سوخت تا حد 20 درصد مي باشد.



[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/sabory/LOCALS%7E1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image009.jpg[/IMG]5-سرويس و اصلاح مسير خروج محصولات احتراق: دودکش همانطور که وظيفه خارج کردن گازهاي حاصل از سوخت را از محيط ساختمان بر عهده دارد، مهمترين منبع اتلاف انرژي نيز هست (به علت خروج گازهاي داغ) به همين دليل طراحي صحيح و کنترل شرايط دودکش اهميت بسيار زيادي دارد. در اين مرحله پس از بازبيني و اصلاح مسير دودکش ، قدرت مکش آن توسط دستگاه اندازه*گيري شده و در صورت لزوم اقداماتي براي متعادل نمودن مکش دودکش و رساندن آن به حد استاندارد انجام مي شود.
Eنمونه*هايي از نتايج حاصل از اجراي طرح
الف) يک مجتمع مسکوني (10 واحدي با زيربناي 1000 مترمربع)

غلظت مونواکسيد کربن (ppm)
درصد هواي اضافي
ميانگين مصرف روزانه سوخت (m3)
هزينه گاز مصرفي سالانه (ريال)
قبل از بهينه سازي
234
4/49
81
130 ريال بر مترمکعب
3843450
690 ريال بر مترمکعب
20399850
بعد از بهينه سازي
75
7/28
47
130 ريال بر مترمکعب
2230150
690 ريال بر مترمکعب
11836950
درصد تغيير
68
9/41
42
130 ريال بر مترمکعب
1.613.300
690 ريال بر مترمکعب
8.562.900
ب) يک واحد مدرسه (20 کلاسي با زيربناي 1000 مترمربع)

غلظت مونواکسيد کربن (ppm)
درصد هواي اضافي
ميانگين مصرف روزانه سوخت (m3)
هزينه گاز مصرفي سالانه (ريال)
(9 ماه تحصيلي)
قبل از بهينه سازي
1502
2/172
96
100 ريال بر مترمکعب
2592000
690 ريال بر مترمکعب
17884800
بعد از بهينه سازي
0
37
72
100 ريال بر مترمکعب
1944000
690 ريال بر مترمکعب
13413600
درصد تغيير
100
5/78
25
100 ريال بر مترمکعب
648.000
690 ريال بر مترمکعب
4.471.200
ج) ساختمان يک بانک ( واقع در تهران ـ خ آزادي)

غلظت مونواکسيد کربن (ppm)
درصد هواي اضافي
ميانگين مصرف روزانه سوخت (m3)
هزينه گاز مصرفي سالانه (ريال)
قبل از بهينه سازي
1160
2/107
1310
250 ريال بر مترمکعب
119537500
690 ريال بر مترمکعب
329923500
بعد از بهينه سازي
0
2/17
1127
250 ريال بر مترمکعب
102838750
690 ريال بر مترمکعب
283834950
درصد تغيير
100
84
14
250 ريال بر مترمکعب
16.698.750
690 ريال بر مترمکعب
46.088.550
«ساماندهي موتورخانه*هاي شهري» طرحي است که با پشتيباني سالها دانش*اندوزي و تجربه عملي در زمينه تأسيسات گرمايشي تهيه شده و هدف آن برطرف نمودن يکي از نيازهاي ضروري و فراموش شده شهروندان مي*باشد. با توجه به وجود بيش از يک ميليون واحد موتورخانه در سطح کشور اجراي اين طرح، همراه با بازديد دوره*اي منظم، گام بسيار مؤثري در راستاي صرفه*جويي در مصرف سوخت، کاهش آلودگي هوا و آسايش و سلامت عمومي جامعه خواهد بود.